Błędy wobec Polski

"Rzeczpospolita": Barack Obama odwiedzi Polskę, której mieszkańcy są mniej proamerykańscy niż kilka lat temu. Również rządowi w Warszawie jest już o wiele bliżej do Brukseli i Berlina niż do Waszyngtonu.

Sally McNamara:

Te zmiany są naturalne. Polska jest już dojrzałą demokracją, członkiem UE. Polskiemu studentowi czy robotnikowi łatwiej jest podróżować po Europie, niż wyjechać do USA, i ze względu na odległość, i na brak wiz. Jeśli chodzi o rozluźnienie polsko-amerykańskich relacji, Obama nie jest jednak bez winy. Ale myślę, że zaczął sobie zdawać sprawę, jak bardzo zaniedbał starych, dobrych przyjaciół USA, w tym Polskę. Pierwsze miesiące od czasu powołania nowej administracji były mie-szanką błędów politycznych i katastrof dyplomatycznych.

Co ma pani na myśli?

Na przykład decyzję w sprawie tarczy. Umowa była już podpisana i jej anulowanie mogło sprawić wrażenie, że Amerykanie nie dotrzymują danego słowa. I choć wiadomo, że Polska ma być poproszona o rozmieszczenie na swoim terytorium instalacji antyrakietowej po 2018 roku, to zarówno sposób, w jaki ogłoszono decyzję o anulowaniu pierwotnego projektu tarczy (praktycznie bez wcześniejszego uprzedzenia), jak i data jej ogłoszenia (w rocznicę sowieckiej inwazji na Polskę) były bardzo, bardzo złe. Jakby tego było mało, Obama podjął tę decyzję nie dlatego, że nie wierzył w skuteczność uzgodnionego systemu antyrakietowego, ale dlatego, że chcieli tego Rosjanie. Wcześniej Biały Dom nie odpowiedział na zaproszenie na uroczystości związane z 70. rocznicą inwazji Niemiec na Polskę, w ostatniej chwili wysyłając na nie generała Jima Jonesa. Problematyczne było też zachowanie prezydenta Obamy po katastrofie w Smoleńsku. Rozumiem, że przez chmurę wulkanicznego pyłu nie mógł być obecny na pogrzebie ofiar, ale czy naprawdę, w dniu pogrzebu nie mógł darować sobie gry w golfa? Zamiast tego mógł choćby pójść do polskiej ambasady.

Co Obama powinien zrobić, żeby pokazać, iż Polska ciągle jest ważna dla USA?

Zachowywać się w Polsce tak jak w Wielkiej Brytanii. Pokazać, że naprawdę mu na was zależy. Że cieszy się, iż jest w Warszawie. Powinien też zarysować konkretne projekty polityczne, które chciałby wspólnie z Polską realizować. Powiedzieć: umieścimy u was bazę dla samolotów F-16, w 2018 roku rozmieścimy tarczę antyrakietową, a teraz pracujmy razem w NATO nad planami ewentualnościowymi. Powinien poruszyć kwestie współpracy gospodarczej, zwiększenia wymiany handlowej. I przedstawić konkretny plan działania, który doprowadzi do włączenia Polski do programu ruchu bezwizowego. Jeśli zrobi te rzeczy, to jestem przekonana, że Polacy, którzy wciąż lubią przecież Amerykę, to docenią, a sojusz polsko-amerykański stanie się jeszcze silniejszy.

Obama już w grudniu obiecał, że postara się znieść wizy dla Polaków.

W Kongresie widać poparcie dla tego projektu. Żeby tę kwestię załatwić, prezydent musi jednak osobiście się w nią zaangażować, pokazać polityczne muskuły. Obecnie w Kongresie trudno jest bowiem przyjąć jakąkolwiek ustawę. Wracając do relacji Ameryki z Polską: owocna może być też współpraca przy wydobyciu gazu łupkowego. Dobrym pomysłem jest również przeniesienie do Polski bazy dla F-16, bo po przyjęciu do NATO nowych członków ważne jest równomierne rozmieszczenie naszych wojsk, co ułatwia realizację planów ewentualno- ściowych. Pokazało to by również, że Polska jest dla Ameryki tak samo ważna, jak inni członkowie NATO.

W Warszawie nie będzie Michelle Obamy. Zdaniem niektórych mediów, Polacy znów zostali zlekceważeni.

Pierwsza dama świetnie zaprezentowała się w Wielkiej Brytanii, wyglądała pięknie u królowej, tłumy ją uwielbiają. Jeśli nie przyleci do Polski, nie podając ważnych powodów, to rzeczywiście będzie to błąd. Taka decyzja może być odebrana tak, jakby pierwszej damie na Polsce nie zależało.