Mazowsze było polskim Piemontem

Rozmowa z Adamem Struzikiem, marszałkiem województwa mazowieckiego

Publikacja: 09.11.2011 07:13

Mazowsze było polskim Piemontem

Foto: Urząd marszałkowski woj. mazowieckiego

Panie marszałku, zbliża się Święto Niepodległości. Jaką rolę w walce o niepodległe państwo polskie odegrały Warszawa i Mazowsze?

ADAM STRUZIK:

Nie waham się stwierdzić, że kluczową. Mazowsze było bez wątpienia polskim Piemontem – to tutaj rozegrały się najważniejsze wydarzenia związane z polskimi wysiłkami niepodległościowymi. Zaczynając od powstania kościuszkowskiego, które przecież zaczęło się w Warszawie, a decydująca bitwa rozegrała się pod Maciejowicami, na południowym krańcu naszego województwa. Także następne powstania – listopadowe i styczniowe – odbywały się w dużej mierze na Mazowszu, żeby wspomnieć tylko pola bitew pod Olszynką Grochowską, Ostrołęką, Iganiami, a także bitwy z 1863 r. pod Węgrowem, Szydłowcem i Iłżą. Podczas I wojny światowej na terenie obecnego Mazowsza walczyły zarówno Legiony Polskie po stronie państw centralnych, jak i Legion Puławski po stronie rosyjskiej. Ale skoro mówimy o wysiłkach niepodległościowych, nie zapominajmy, że budowanie niepodległości to nie tylko walka zbrojna, lecz także aktywność społeczeństwa polskiego na polu kultury, nauki i gospodarki. Na tej ziemi tworzyli tacy wybitni pisarze, jak: Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont czy Bolesław Prus, zręby polskiej gospodarki tworzyli Ksawery Drucki-Lubecki, Stanisław Staszic, Andrzej Zamoyski. Wreszcie to na Mazowszu, realnie rzecz biorąc od 1905 r., rozwinęły się wielkie polskie ruchy polityczne – Narodowa Demokracja, Polskie Stronnictwo Ludowe Piast i Wyzwolenie, Polska Partia Socjalistyczna. Tu również działali późniejsi współtwórcy polskiej niepodległości – Józef Piłsudski i Roman Dmowski. Choćby ten krótki przegląd historii naszego regionu pozwala na jednoznaczne stwierdzenie, że Warszawa i Mazowsze to kolebka naszej niepodległości odzyskanej w 1918 r.

Jak władze województwa starają się pielęgnować to dziedzictwo?

– Przede wszystkim przez rozwój naszych instytucji kultury, które związane są tymże dziedzictwem. Jeśli chodzi o placówki, które mają taki charakter, to oczywiście na pierwszym miejscu wypada wymienić Muzeum Niepodległości, o którym za chwilę. W tym miejscu wspomnę o innych. Dla przykładu, Muzeum Romantyzmu w Opinogórze. Kultywując pamięć o rodzie Krasińskich, w tym o trzecim polskim wieszczu – Zygmuncie Krasińskim, placówka ta przyczynia się do pielęgnowania niepodległościowego dziedzictwa. W ostatnich latach doprowadziliśmy do znaczącego powiększenia potencjału tego muzeum, m.in. poprzez budowę dworu według projektu z 1908 r. Muzeum to stało się także centrum badań nad epoką napoleońską, ma bogate zbiory dotyczące tej epoki, w tym słynną teczkę sztabową Napoleona. Warto powiedzieć też o Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie i jego filii w Gołotczyźnie, gdzie mieści się dworek Aleksandra Świętochowskiego, o rozbudowanym i unowocześnionym Muzeum Mazowieckim w Połocku posiadającym bogate zbiory polskiej sztuki, czy także o Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu. Większość tych placówek w ostatnich latach poczyniła znaczące inwestycje, dzięki czemu przekształciły się w nowoczesne placówki muzealne. Samorząd województwa wspiera także inne wydarzenia – wspomnę tu o wielkiej inscenizacji bitwy pod Pułtuskiem (z 1806 r.), która odbyła się – z udziałem 1800 uczestników – w 2006 r., a także o corocznych rekonstrukcjach bitwy pod Ostrołęką z 1831 r.

Ale kluczowe jest Muzeum Niepodległości?

– W tym obszarze, o którym mówimy – tak. To muzeum stosunkowo młode, powstało w 1990 r. Mało osób wie, że oprócz siedziby głównej, w pałacu Radziwiłłów w Warszawie, ma dwa oddziały – Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej i Muzeum Więzienia Pawiak z filią w alei Szucha (Muzeum Walki i Męczeństwa). Są to bardzo ważne miejsca polskiej martyrologii. X Pawilon to unikatowy obiekt o wielkiej wartości historycznej. Więzieni tu byli przywódcy wszystkich zrywów niepodległościowych od lat 40. XIX wieku, zaczynając od Romualda Traugutta, kończąc na Józefie Piłsudskim i Romanie Dmowskim. Zdajemy sobie sprawę, że to miejsce wymaga naszej szczególnej uwagi – w przyszłym roku, dzięki funduszom unijnym, mamy nadzieję na realizację projektu rewitalizacji tego obiektu.

W latach ubiegłych, wspólnie z władzami Warszawy, uratowaliśmy święty dla Polaków symbol, jakim jest tzw. drzewo pawiackie. Wierna, wykonana z brązu, kopia uschniętego drzewa jest tak precyzyjna, że wielu zwiedzających nie ma świadomości, że nie jest to oryginał. Cieszy nas także wzrastająca aktywność samego muzeum, jego cenna działalność edytorska, zauważona przez jury Nagrody Konkursu „Zdarzenie muzealne – Wierzba". Muzeum otrzymało I nagrodę w kategorii Najciekawsze wydawnictwo muzealne za album „Cud na Wisłą, dzieła sztuki – fotografie – odezwy" oraz wyróżnienie w kategorii Najciekawsza wystawa zorganizowana w 2010 za wystawę „Mazowsze w czasach Chopina". Wiem o ambitnych planach na przyszłość, o przygotowywaniu kolejnych interesujących wystaw, takich jak „Wojna 1812 roku" i „Architektura Polski niepodległej" czy wystawa pamiątek kresowych zgromadzonych w unikatowej kolekcji „Leopolis". Muzeum Niepodległości szczególną wagę przywiązuje do zagadnień dotyczących Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej. Ma w swych strukturach specjalny dział – Instytut Kresowy, który popularyzuje pamięć o historii, kulturze i tradycji tamtych ziem, także w kontekście niepodległościowym, z Kresów wszak wywodzi się ogromna część twórców Polski Niepodległej, jak choćby Piłsudski, Rozwadowski, Paderewski.

Jestem pewien, że Muzeum Niepodległości, podejmując tak ciekawe i ważne inicjatywy, będzie w najbliższych latach odgrywało coraz większą rolę.

Panie marszałku, zbliża się Święto Niepodległości. Jaką rolę w walce o niepodległe państwo polskie odegrały Warszawa i Mazowsze?

ADAM STRUZIK:

Pozostało 97% artykułu
Wydarzenia
Bezczeszczono zwłoki w lasach katyńskich
Materiał Promocyjny
Z kartą Simplicity można zyskać nawet 1100 zł, w tym do 500 zł już przed świętami
Materiał Promocyjny
GoWork.pl - praca to nie wszystko, co ma nam do zaoferowania!
Wydarzenia
100 sztafet w Biegu po Nowe Życie ponownie dla donacji i transplantacji! 25. edycja pod patronatem honorowym Ministra Zdrowia Izabeli Leszczyny.
Wydarzenia
Marzyłem, aby nie przegrać
Materiał Promocyjny
Najszybszy internet domowy, ale także mobilny
Materiał Promocyjny
4 letnie festiwale dla fanów elektro i rapu - musisz tam być!
Materiał Promocyjny
Polscy przedsiębiorcy coraz częściej ubezpieczeni