Prawdziwą przeszkodą dla Ukrainy w UE jest brak reform i korupcja

Władze Ukrainy zachowują się dwuznacznie w sprawie Wołynia. Rządząca Partia Regionów zachęca polski Sejm do nazwania zbrodni "ludobójstwem", jednocześnie prezydent Wiktor Janukowycz nie wziął udziału w obchodach w Łucku, na których był prezydent Bronisław Komorowski. Jak interpretować takie gesty?

Katarzyna Pisarska

: To kwestia polityki wewnętrznej, prowadzonej przez prezydenta Janukowycza. Ma on bardzo mały interes, żeby pojawiać się na zachodniej Ukrainie. Ten temat ściąga te ugrupowania i grupy społeczne, które na Partię Regionów nie głosują. Niewiele by na tym zyskał, a mógłby tylko narobić sobie problemów. W mojej ocenie prezydent Komorowski wiedział od początku, że Janukowycza nie będzie na tych obchodach. Zapewne na poziomie kancelarii obu prezydentów zostało uzgodnione, że Janukowycz nie będzie towarzyszył Komorowskiemu w Łucku przez wzgląd na politykę wewnętrzną. W jego interesie jest, żeby Polskę wspierać w organizacji tych obchodów, ale w taki sposób, by nie znaleźć się na pierwszych stronach gazet.

Dlaczego zatem nie było ambasadora Ukrainy podczas odsłonięcia pomnika na Skwerze Wołyńskim w Warszawie?

Jestem w stanie uwierzyć, że ambasador dostał bardzo bezpośrednie instrukcje, aby na tych obchodach się nie pokazywać. Chodzi o to, by nie powodować niepotrzebnych komentarzy na zachodzie Ukrainy. Mamy zupełnie inną sytuację kiedy mówimy o naszych kontaktach z prezydentem Janukowyczem i z Partią Regionów i inną w kontaktach z zachodnią Ukrainą. Musimy tworzyć przekaz, który będzie rozróżniał te opozycyjne wobec siebie ośrodki.

Sejm nazwał zbrodnię wołyńską "czystką etniczną o znamionach ludobójstwa". Czy będzie to miało jakieś konsekwencje dla polskiej dyplomacji?

Nie będzie to odczuwalne, bo prezydent Janukowycz deklaruje, że popiera określenie "ludobójstwo". Może być to odczuwalne jeśli chodzi o nastroje społeczne na zachodniej Ukrainie, ale zdecydowana większość zajmuje się sprawami bardziej przyziemnymi i nie angażuje w kwestie historyczne.

Czy ta uchwała nie będzie na zachodniej Ukrainie kolejnym argumentem, który doda wiarygodności nacjonalistycznej Swobodzie?

Nie. Zachodnia Ukraina rozumie, że Polska jest największym sojusznikiem Ukrainy i jej wejścia do Unii Europejskiej. Ona wywoła tam jakiś oddźwięk, ale trzeba pamiętać, że ta część kraju jest najbardziej proeuropejska.

Gdzie należy szukać partnerów do rzeczowej dyskusji o Wołyniu, odkłamywania historii i wypełniania białych plam, skoro to na zachodzie najsilniejsze są ugrupowania nacjonalistyczne?

Na Ukrainie bywam często i rozmawiam z różnymi ośrodkami reprezentującymi społeczeństwo obywatelskie i to one są otwarte na dialog, chcą szukać prawdy. Należy też pamiętać, że historycy nie spierają się co do faktów. Tutaj nie ma kwestii spornych co do tego co się wydarzyło, i dlaczego to się wydarzyło. Jest oczywiście kwestia tego kto i jaki akcent kładzie na różne przyczyny tych wydarzeń. Wiele osób na Ukrainie nie jest otwartych na ten dialog i tylko poprzez znalezienie odpowiednich partnerów w społeczeństwie obywatelskim, wśród organizacji pozarządowych można osiągnąć sukces. Musimy odłożyć emocje na bok. Należy czcić pamięć ofiar Wołynia i równocześnie pamiętać, że mamy ogromny geopolityczny interes w tym aby zachodnia Ukraina, która jest proeuropejska, pozostała również propolską.