Tegoroczna premiera „Pamiętnika z Powstania Warszawskiego" w reżyserii Krystyny Jandy to kolejne wydarzenie cyklu goszczącego w Sali pod Liberatorem, który współtworzy tradycję teatralnej Warszawy. Wcześniej spektakle przygotowali tu m.in. Jan Klata, Paweł Łysak, Michał Zadara, Krzysztof Garbaczewski, Marcin Liber, Paweł Passini i Radosław Rychcik.
W ubiegłym roku widzowie obejrzeli „Kamienne niebo zamiast gwiazd". Krzysztof Garbaczewski i autor tekstu Marcin Cecko inspirowali się książką Jerzego Krzysztonia, który opowiadał o powstaniu z perspektywy uwięzionych w piwnicy cywilów. Spektakl miał formę instalacji, kojarzącą się raczej z galeriami sztuki współczesnej niż tradycyjnym teatrem. Celem twórców było wprowadzenie widzów w atmosferę osaczenia, izolacji, pokazanie desperackich prób uwolnienia się.
Rok wcześniej w tym samym miejscu „Powstanie" zrealizował Radosław Rychcik, który nadał przedstawieniu formę gry o podobnym przesłaniu do spektaklu Garbaczewskiego. W centralnym punkcie widowiska znalazł się obszar zamkniętego pokoju – rodzaju akwarium, w którym umieszczono dziesięcioro młodych ludzi. Byli jak bohaterowie socjologicznego eksperymentu: porzuceni na pastwę historii. Uwięzieni, jak w matni. Widz miał poczuć, że bohaterowie spektaklu znaleźli się w sytuacji bez wyjścia, co stało się udziałem uczestników i świadków powstania.
Próbowano o powstaniu opowiadać w konwencji baśni podszytej horrorem. Jak Paweł Łysak w roku 2010 w swoim spektaklu „Opowiem Wam bajkę" na podstawie tekstu Pawła Sztarbowskiego z podtytułem „Tylko dla dorosłych". Była to adaptacja bajek Zofii Lorentz i wspomnień dziecięcych świadków powstania, które zgromadzone zostały w muzealnym Archiwum Historii Mówionej. Nałożenie na tragedię powstania perspektywy dziecka sprawiało, że to wydarzenie zaczęliśmy postrzegać w kategorii mitu.
Równie interesujące spojrzenie, od strony kobiet, zaproponował w „Zawiadamiamy Was, że żyjemy" Marcin Liber (2009). Scenariusz spektaklu był kolażem tekstów współczesnych autorek, które w swojej prozie powróciły do tematyki Powstania Warszawskiego. Wśród tytułów znalazły się „Kieszonkowy atlas kobiet" Sylwii Chutnik, „Córka myśliwego" Moniki Powalisz oraz opowiadania „Walizka", „Szajba" i „Żelazna kurtyna" Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk.
