Reklama

Niekonstytucyjność przepisu nie jest podstawą do wznowienia postępowania z urzędu

Zdyskwalifikowanie przez Trybunał Konstytucyjny danej normy prawnej nie powoduje automatycznej weryfikacji decyzji wydanej na podstawie tej normy. Strona może jednak domagać się powtórzenia czynności w jej sprawie.

Publikacja: 10.07.2018 06:10

Niekonstytucyjność przepisu nie jest podstawą do wznowienia postępowania z urzędu

Anna Puszkarska

Reklama

- Decyzja, którą załatwiono sprawę, została wydana na podstawie przepisu uznanego później przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją. Czy w takim przypadku może nastąpić wznowienie postępowania z urzędu, bez zgody strony?

Nie.

Zgodnie z art. 145a § 1 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.) z żądaniem wznowienia postępowania można wystąpić także w przypadku, gdy ostateczna decyzja w danej sprawie została wydana na podstawie aktu normatywnego uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą.

Czytaj także: Wznowienie postępowania administracyjnego z inicjatywy organu

W art. 147 k.p.a. zastrzeżono jednak, że wznowienie postępowania na tej podstawie następuje tylko na żądanie strony. W orzecznictwie podkreśla się, że przesłanka z art. 145a § 1 k.p.a. ma charakter wyłącznie wnioskowy i stanowi podstawę do realizacji prawa podmiotowego strony, którego treścią jest możliwość domagania się powtórzenia czynności w sprawie administracyjnej. W przypadku oparcia decyzji na wadliwej, z punktu widzenia Konstytucji, podstawie prawnej, to strona ocenia, czy ta decyzja powinna zostać zweryfikowana.

Reklama

Oceną strony jest objęta decyzja ostateczna niezależnie od jej treści, czyli zarówno decyzja tworząca prawa, jak i decyzja, z której nie wypływają uprawnienia dla strony. Żądanie strony z art. 145a § 1 k.p.a. ma charakter materialnoprawny. Jest to żądanie rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy, w związku z czym nie można rozpatrywać go wyłącznie jako prawa procesowego do złożenia nadzwyczajnego środka zaskarżenia. W razie niekonstytucyjności normy prawnej zgoda strony jest koniecznym elementem wznowienia postępowania (por. m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 marca 2018 r., sygn. I OSK 1217/16, LEX nr 2462598).

W art. 145a § 2 k.p.a. przewidziano, że skarga o wznowienie powinna zostać wniesiona w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

W orzecznictwie przyjmuje się, że jest to termin o charakterze procesowym, w związku z czym ma do niego zastosowanie instytucja przywrócenia terminu (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 17 grudnia 2015 r., sygn. III AUa 491/14, LEX nr 1964980). Podkreśla się jednak, że brak wiedzy o wejściu w życie orzeczenia Trybunału nie stanowi przesłanki uzasadniającej przywrócenie terminu na wniosek strony (wyrok SA w Szczecinie z 31 sierpnia 2017 r., sygn. III AUa 109/16, LEX nr 2379155). Przed wydaniem postanowienia o wznowieniu organ sprawdza m.in. czy wniosek o wznowienie wniósł podmiot będący stroną, a w razie niespełnienia tego wymogu wydaje postanowienie o odmowie wznowienia (por. m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 19 sierpnia 2016 r., sygn. II SA/Wa 349/16, LEX nr 2148470).

Natomiast po wydaniu postanowienia o wznowieniu przeprowadza się postępowanie co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy (art. 149 k.p.a.). Nie można uchylić decyzji wydanej na podstawie niekonstytucyjnego przepisu, jeżeli od doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło 5 lat (por. art. 146 i art. 151 § 2 k.p.a.).

—Anna Puszkarska, radca prawny

podstawa prawna: art. 145a, art. 146-152 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1257 ze zm.)