Trudniej będzie złożyć skargę do Strasburga

W szwajcarskim Interlaken w piątek (19 lutego) została podpisana deklaracja polityczna wszystkich krajów – członków Rady Europy – w sprawie zmian postępowania przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasburgu.

Wszystko po to, by nie tylko przyspieszyć procedowanie w Strasburgu, ale i nie dopuścić do zalewu spraw, które przed jego oblicze trafić nie powinny. Skargi do ETPCz piszą obywatele wszystkich państw członkowskich.

– Dla wielu jest to sąd ostatniej szansy – mówi mec. Roman Nowosielski.

Nasi rodacy zajmują szóste miejsce na liście najaktywniejszych skarżących. Jak Rada Europy chce uzdrowić proces strasburski?

Dokładnie filtrować skargi, edukować potencjalnych skarżących, dać umożliwić zawieranie ugód między stronami i wprowadzić orzeczenia pilotażowe.

[srodtytul]Filtrowanie skarg[/srodtytul]

Już niebawem zamiast trzech sędziów filtrowaniem, czyli badaniem pod kątem dopuszczalności, zajmie się jeden. Pozostałych dwóch będzie mogło badać kolejne sprawy.

– Zobaczymy, jaki ta zmiana odniesie skutek – mówi „Rz” Igor Dzialuk, wiceminister sprawiedliwości szefujący polskiej delegacji w Szwajcarii. Przyznaje jednak, że problem skarg bezzasadnych nie jest w Strasburgu obcy.

– Ponad 90 proc. skarg nie ma szansy doczekać się rozstrzygnięcia. Są albo pozakonwencyjne albo też źle uzasadnione – mówi.

[srodtytul]Stawiają na edukację[/srodtytul]

Dlatego też Rada Europy stawia na szeroką edukację potencjalnych skarżących.

– Zająć się nią mają biura informacyjne RE – wyjaśnia

dr Hanna Machińska z Uniwersytetu Warszawskiego. Deklaracja nakłada też obowiązki na państwa członkowskie. Te mają gwarantować wykonywanie wyroków, zaznajamiać sądy krajowe z orzecznictwem Trybunału i wysyłać polskich sędziów na praktyki do jego kancelarii. Z kolei implementacja konwencji musi nastąpić na poziomie krajowym.

W deklaracji wspomina się także o wprowadzeniu tzw. orzeczenia pilotażowego. Zapadałoby ono w sprawach podobnych, których dziesiątki napływają do Strasburga, np. takich jak polskie sprawy zabużańskie. Trybunał ogłaszałby coś na kształt zasady czy tezy w pierwszej sprawie, a załatwianiem reszty (podobnych) w oparciu o główną tezę zajęłyby się już sądy krajowe czy inne organy specjalnie do tego powołane.

– Wiele delegacji uważa, że wprowadzenie takiej możliwości poważnie przyspieszyłoby oczekiwanie na wyrok – mówi Dzialuk.

Mec. Nowosielski dostrzega jednak w tym pewne zagrożenia.

– Obawiałbym się schematycznych, sformalizowanych wyroków. Każda sprawa jest przecież inna i nie każdy stan faktyczny może pasować do tezy ogłoszonej przez Trybunał – tłumaczy swoje obawy. I dodaje, że jeśli już taka zasada miałaby się pojawić, to należałoby przewidzieć możliwość złożenia odwołania.