Kiedy radca prawny może poświadczyć odpis

W [link=http://akty-prawne.rp.pl/dzienniki/du/2009/216/poz.1676.htm]ustawie o zmianie ustaw w zakresie uwierzytelniania dokumentów z 23 października 2009 r. (DzU nr 216, poz. 1676)[/link] w art. 129 [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/1900_89/DU1964Nr%2043poz%20296a.asp]kodeksu postępowania cywilnego (DzU z 1964 r. nr 43, poz. 296 ze zm.)[/link] wprowadzono zasadę, zgodnie z którą strona powołująca się w piśmie na dokument obowiązana jest na żądanie przeciwnika złożyć – w sądzie jeszcze przed rozprawą – jego oryginał.

Zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego:

- adwokatem,

- radcą prawnym,

- rzecznikiem patentowym,

- radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

[srodtytul]Dokumenty urzędowe[/srodtytul]

Zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie profesjonalnego pełnomocnika strony lub radcę Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa ma charakter dokumentu urzędowego. Jednakże – jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami sprawy – sąd, na wniosek strony albo z urzędu, zażąda od strony składającej odpis przedłożenia oryginału tego dokumentu.

Zgodnie z k.p.c. dokumenty urzędowe to takie, które sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone.

W świetle [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/2005/DU2005Nr%20%208poz%20%2060a.asp]ordynacji podatkowej (DzU z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.)[/link] dokumenty urzędowe sporządzone w formie określonej przepisami prawa przez powołane do tego organy władzy publicznej stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone. Takie samo rozumienie dokumentu rzędowego można znaleźć w [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/2000/DU2000Nr%2098poz1071.asp]kodeksie postępowania administracyjnego (DzU z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm.)[/link].

W noweli z 2009 r. dokonano liberalizacji zasad uwierzytelniania dokumentów w postępowaniu sądowym, zarówno cywilnym, jak i administracyjnym czy podatkowym. Do tej pory sądy żądały oryginałów dokumentu urzędowych w duchu zasady wyrażonej przez [b]Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w postanowieniu z 31 stycznia 2007 r. (II ACz 151/07)[/b].

Zgodnie z nią na gruncie art. 788 k.p.c. skuteczne wykazanie przejścia uprawnień z dotychczasowego na nowego wierzyciela wymagało przedłożenia, potwierdzającego ten fakt, oryginału dokumentu urzędowego lub prywatnego z podpisem urzędowo poświadczonym.

Dzisiaj wystarczy uwierzytelnienie przez jeden z podmiotów wymienionych w art. 129 § 2 k.p.c., aby móc stosowny dokument przedstawić sądowi. Poświadczenie przez zawodowego pełnomocnika, jako osobę zaufania publicznego, zrównane zostało w skutkach z poświadczeniem notarialnym i korzysta w tej chwili m.in. z domniemania prawdziwości.

[srodtytul]Zmiana stron stosunku prawnego[/srodtytul]

Dyspozycja art. 788 k.p.c. ma zastosowanie w razie zmiany stron stosunku prawnego. Przepis ten umożliwia realizację tytułu egzekucyjnego, jeżeli wymienione w nim osoby nie są wierzycielami lub dłużnikami i na ich miejsce – na skutek następstwa prawnego pod tytułem ogólnym lub pod tytułem szczególnym – weszły inne osoby.

Przejście uprawnienia wierzyciela lub obowiązku dłużnika może być wynikiem różnych zdarzeń faktycznych, np.

- śmierci strony, lub prawnych, np.

- likwidacji osoby prawnej będącej stroną i przejęciem jej majątku przez inną osobę,

- zbycia w toku sprawy rzeczy lub prawa objętych sporem (art. 192 pkt 2 k.p.c.),

- przelewu wierzytelności (art. 509 k.c. i nast.),

- przejęcia długu (art. 518 k.c.) itp.

[srodtytul]Przejście uprawnień lub obowiązków[/srodtytul]

Zmiana stron po wszczęciu egzekucji nie powoduje potrzeby uwidocznienia jej w klauzuli wykonalności (art. 819 i 8191 k.p.c.). Zmiany w prawie rozporządzania mieniem, których dotyczy § 2 art. 788 k.p.c., powodują ex lege przejście praw lub obowiązków w razie ustanowienia zarządcy masy majątkowej, kuratora spadku lub wykonawcy testamentu (zob. art. 780 k.p.c.).

Przejście uprawnień i obowiązków musi być wykazane w dokumencie urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym (art. 244 k.p.c.).

Jeżeli z treści przedstawionego dokumentu wynika, że przejście uprawnień lub obowiązku uzależniono od określonego zdarzenia, to nadanie klauzuli wykonalności może nastąpić dopiero wtedy, gdy wnioskodawca dostarczy dokument urzędowy lub dokument prywatny urzędowo poświadczający, że zdarzenie to nastąpiło (art. 786 k.p.c.).

W postępowaniu wszczętym na wniosek dokument wykazujący przejście uprawnienia lub obowiązku powinien przedstawić wnioskodawca, natomiast w postępowaniu podlegającym wszczęciu z urzędu sąd może zażądać dokumentu z urzędu (art. 785 k.p.c.).

Sąd bada pod względem formalnym, czy na podstawie znajdujących się w aktach dokumentów można ustalić, że nastąpiło przejście uprawnień lub obowiązków. W wypadku samej tylko zmiany oznaczenia wierzyciela lub dłużnika (np. zmiany nazwiska lub firmy) nie zachodzi przejście praw i obowiązków na inną osobę. Wówczas nie może mieć zastosowania art. 788 k.p.c.

Sąd w postępowaniu w sprawie nadania klauzuli wykonalności może również na podstawie przedstawionych dokumentów nadać klauzulę wykonalności na rzecz wierzyciela lub przeciwko dłużnikowi, których oznaczenie się zmieniło.

[ramka][b]Sąd Najwyższy o kopiach odpisu[/b]

Na gruncie nowelizacji art. 129 k.p.c. w związku z art. 788 k.p.c. w grudniu 2010 r. zapadły dwie [b]uchwały Sądu Najwyższego (III CZP 94/10 i III CZP 98/10)[/b], zgodnie z którymi kopia odpisu z KRS, poświadczona za zgodność z oryginałem przez pełnomocnika wnioskodawcy będącego radcą prawnym, może stanowić podstawę nadania klauzuli wykonalności na rzecz następcy prawnego wierzyciela na podstawie art. 788 § 1 k.p.c.

W uchwałach tych SN wyjaśnił wątpliwość prawną powstałą na tle dwu spraw, w których wnioskodawcą domagającym się nadania na swą rzecz klauzuli wykonalności bankowym tytułom egzekucyjnym był ten sam podmiot Getin Noble Bank SA, który powstał z połączenia w styczniu 2010 r. dwóch banków: Getin Banku SA oraz Noble Banku SA. Powstały z tego połączenia podmiot jest następcą prawnym obydwu banków.

W jednej ze spraw bankowy tytuł egzekucyjny był wystawiony przez Getin Bank SA, natomiast w drugiej sprawie bankowy tytuł egzekucyjny wystawiony został przeciwko osobie fizycznej, która była pierwotnie dłużnikiem Getin Banku SA, ale tytuł wystawił już Getin Noble Bank SA.[/ramka]