Kompensata dla ofiar przestępstw

Grecji nakazano zapłatę ryczałtu w wysokości 3 mln EUR za spóźnioną transpozycję dyrektywy odnoszącej się do kompensaty dla ofiar przestępstw - orzekł Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 31 marca 2011 r. w sprawie C-407/09 Komisja/Grecja

- komunikat prasowy

Środki mające na celu ułatwienie kompensaty przyczyniają się do realizacji swobodnego przepływu osób i ochrony nietykalności cielesnej obywateli Unii udających się z jednego państwa członkowskiego do innego.

Dyrektywa odnosząca się do kompensaty dla ofiar przestępstw (nr 2004/80/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r.; Dz.U. L 261, s. 15) ma na celu ustanowienie systemu współpracy w celu ułatwienia ofiarom przestępstw dostępu do kompensaty w sytuacjach transgranicznych. Dyrektywa ta opiera się na orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości, który w przeszłości orzekł już (wyrok z dnia 2 lutego 1989 r. w sprawie 186/87, Cowan), że jeżeli prawo wspólnotowe gwarantuje osobie fizycznej swobodę udania się do innego państwa członkowskiego, to ochrona jej nietykalności na tych samych podstawach co nietykalności obywateli tego państwa i osób w nim zamieszkujących jest następstwem wspomnianej swobody przepływu. Owa dyrektywa miała być transponowana przez państwa członkowskie najpóźniej do dnia 1 lipca 2005 r.

Komisja wniosła do Trybunału Sprawiedliwości pierwszą skargę na uchybienie przez Grecję zobowiązaniom państwa członkowskiego w związku z nietransponowaniem omawianej dyrektywy w wyznaczonym terminie. W pierwszym wyroku wydanym w 2007 r. (z 18 lipca  w sprawie C-26/07 Komisja przeciwko Grecji) Trybunał stwierdził, iż Grecja przekroczyła termin na przyjęcie przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych w celu zastosowania się do dyrektywy.

W październiku 2009 r., po stwierdzeniu, że Grecja wciąż nie wykonała wspomnianego wyroku z 2007 r. Komisja wniosła drugą skargę na uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego. Zaproponowała ona Trybunałowi nałożenie na Grecję okresowej kary pieniężnej w wysokości 72 532,80 EUR za każdy dzień zwłoki (licząc od dnia ogłoszenia wyroku w niniejszej sprawie, aż do dnia wykonania wyroku z 2007 r.) oraz ryczałtu w wysokości 10 512 EUR za każdy dzień zwłoki za okres pomiędzy pierwszym wyrokiem a wyrokiem w niniejszej sprawie lub przyjęciem środków wykonawczych, jeżeli miałoby to nastąpić wcześniej.

W dniu 18 grudnia 2009 r. w Grecji opublikowano ustawę, która zdaniem tego państwa i Komisji zapewnia pełne wykonanie wyroku z 2007 r. W konsekwencji Komisja odstąpiła od żądania zasądzenia okresowej kary pieniężnej.

W dzisiejszym wyroku Trybunał przypomniał przede wszystkim, iż nałożenie ryczałtu opiera się na ocenie skutków niewykonania zobowiązań danego państwa członkowskiego dla interesów prywatnych i interesu publicznego, w szczególności, gdy uchybienie trwało przez długi czas od chwili wydania pierwszego wyroku. Jakkolwiek traktat (artykuł 228 WE, obecnie art. 260 TFUE) nie precyzuje terminu, w jakim ma nastąpić wykonanie wyroku, to jednak powinno się ono rozpocząć natychmiast i zostać zakończone w możliwie najszybszym terminie.

W celu orzeczenia w przedmiocie żądania nałożenia ryczałtu, Trybunał przypomniał, iż należy uwzględnić wszystkie okoliczności zarzucanego uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, a w szczególności postawę państwa członkowskiego, czas trwania oraz wagę naruszenia.

Trybunał stwierdził, że władze greckie odpowiedziały z dużym opóźnieniem zarówno na wezwanie do usunięcia uchybienia jak i na uzasadnioną opinię oraz że wynoszący 29 miesięcy czas trwania naruszenia – pomiędzy dniem wydania pierwszego wyroku a dniem opublikowania ustawy dostosowującej ustawodawstwo krajowe – jest znaczny. Trybunał przypomniał, iż trudności wewnętrzne, na jakie powołuje się Grecja – w szczególności trudności związane z procedurą ustawodawczą i przeprowadzeniem przedterminowych wyborów - nie mogą zostać uwzględnione.

Ponadto Trybunał podkreślił wagę uchybienia, ponieważ szkodzi ono realizacji podstawowej swobody, a mianowicie swobodnego przepływu osób w jednolitej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Zgodnie z duchem samej dyrektywy, ochrona nietykalności cielesnej obywatela Unii Europejskiej udającego się z jednego państwa członkowskiego do innego jest następstwem prawa do swobodnego przepływu osób. Przewidziane w dyrektywie środki mające na celu ułatwienie kompensaty dla ofiar przestępstw przyczyniają się zatem do realizacji tej swobody.

Trybunał stwierdził po pierwsze, że Grecja usunęła zarzucane jej uchybienie. Po drugie wziął pod uwagę możliwości płatnicze tego państwa członkowskiego w świetle najnowszych danych gospodarczych przedstawionych mu do oceny.

Z powyższych względów Trybunał nakazał Grecji zapłatę na rzecz Komisji, na rachunek „dochody własne Unii Europejskiej”, ryczałtu w wysokości trzech milionów EUR (mając na uwadze, że uchybienie trwało 29 miesięcy, czyli 870 dni (pomiędzy lipcem 2007 r. kiedy wydany został pierwszy wyrok i grudniem 2009 r. kiedy dokonano transpozycji dyrektywy do wewnętrznego porządku prawnego) oraz w oparciu o kwotę pierwotnie zaproponowaną przez Komisję, Grecja powinna była wpłacić do budżetu Unii sumę wynoszącą około 9,15 mln EUR).

Więcej w serwisie:

Ubezpieczenia i odszkodowania » Kompensaty dla ofiar przestępstw

Zobacz więcej wyroków i opinii ETS:

Z wokandy ETS » Komunikaty ETS