Autocasco bez szczególnej ochrony konsumenckiej. SN o źle załadowanym tirze

Przy likwidacji szkody z autocasco żądający odszkodowania ma wykazać ubezpieczone zdarzenie szkodzące i jego skutki. Natomiast zakład ubezpieczeń, kwestionując swoją odpowiedzialność, wskazuje okoliczności, które w świetle umowy zwalniają go z obowiązku zapłaty odszkodowania. Stwierdził tak Sąd Najwyższy, oddalając skargę kasacyjną ubezpieczonego.

Źle załadował własną ciężarówkę

Kwestia ta wynikła w sprawie o odszkodowanie za szkodę spowodowaną przez kierowcę TIR w trakcie jego załadowywania. Jak ustaliły pomorskie sądy rejonowy i okręgowy w Gdańsku, do uszkodzenia ubezpieczonej przez pozwane towarzystwo ciężarówki doszło po tym, jak kierowca nałożył na zaparkowany na grząskim terenie pojazd kontener. Zrobił to jednak nieprawidłowo, gdyż szyny prowadzące zbiornik nie trafiły na odpowiednie rolki. W efekcie kontener zsunął się, przewracając i uszkadzając pojazd.

Sąd okręgowy odmówił zasądzenia odszkodowania. Jak wyjaśnił, ogólne warunki tego ubezpieczenia stanowiły, że towarzystwo nie odpowiada za szkody spowodowane przewożonym ładunkiem oraz powstałe na skutek niewłaściwego załadowania lub jego transportowania.

Czytaj więcej:

Prawo w firmie

Wypadek autem firmowym może być kosztowny

Jeśli pracownik wyrządzi szkodę samochodem służbowym przy wykonywaniu swoich obowiązków zawodowych, do jej naprawienia zobowiązany jest pracodawca.

Pro

Ubezpieczony nie dał za wygraną i w skardze kasacyjnej wskazywał, że w tej sprawie powinien być zastosowany art. 385 § 2 kodeksu cywilnego. Stanowi on, że wzorzec umowy powinien być sformułowany jednoznacznie i zrozumiale, a postanowienia niejednoznaczne powinny być interpretowane na korzyść konsumenta. Sądy orzekające wadliwie zaś przyjęły, że przepis ten dotyczy wyłącznie konsumenta, a nie jednoosobowego przedsiębiorcy, który nie jest przecież specjalistą od ubezpieczeń.

Nie miał statusu konsumenta

Sąd Najwyższy nie podzielił tego stanowiska, wskazując, że autocasco jest ubezpieczeniem dobrowolnym i strony takiej umowy mogą ją ukształtować w zasadzie dowolnie (w graniach swobody umów). W ubezpieczeniu dobrowolnym swobodnie określają wypadek ubezpieczeniowy, okoliczności wyłączające odpowiedzialność ubezpieczyciela i granice jego odpowiedzialności.

O konieczności wykładni niejasnych postanowień warunków umowy na korzyść ubezpieczonego (któremu w tym przypadku nie przysługiwał status konsumenta) decydowałaby reguła, że wątpliwości niedające się usunąć w drodze ogólnych dyrektyw wykładni oświadczeń woli powinny być rozstrzygnięte na niekorzyść strony, która zredagowała tekst je wywołujący (art. 65 § 2 k.c.). Nie oznacza to jednak automatycznie, że w każdym przypadku, kiedy użyte w OWU pojęcie nie jest szczegółowo definiowane, zachodzi podstawa do czynienia ustaleń korzystnych dla ubezpieczającego.

– W tej sprawie o wyłączeniu odpowiedzialności towarzystwa zadecydowało stwierdzenie, że zdarzenie szkodowe objęte było wyłączeniem odpowiedzialności za szkody powstałe na skutek niewłaściwego umieszczenia ładunku – uzasadniła sędzia Marta Romańska.

– A co się tyczy rozkładu ciężaru to dochodzący odszkodowania z umowy ubezpieczenia ma obowiązek wykazać zdarzenie, którego skutki zostały objęte ochroną ubezpieczeniową (wypadek ubezpieczeniowy), a ubezpieczyciel kwestionujący swoją odpowiedzialność musi wykazać okoliczności, które w świetle umowy zwalniają go z obowiązku spełniania świadczenia na rzecz ubezpieczonego. I to wzięły pod uwagę sądy orzekające w tej sprawie – spuentowała uzasadnienie SN sędzia Romańska.

Sygnatura akt: I CSK 576/23