Sąd Najwyższy: renta na koszty powypadkowej opieki z podatkiem

Jeśli poszkodowany potrzebuje wsparcia osób trzecich, to skompensowanie mu wydatków na ten cel wymaga zapłaty kwoty brutto.

Aktualizacja: 16.08.2023 10:00 Publikacja: 16.08.2023 03:00

Sąd Najwyższy: renta na koszty powypadkowej opieki z podatkiem

Foto: Adobe Stock

A jeśli towarzystwo ubezpieczeń kwestionuje wybór poszkodowanego co do odpłatnych czynności leczniczych czy rehabilitacyjnych, to na nim spoczywa udowodnienie, że takie same jakościowo usługi były dostępne jako świadczenia ze środków publicznych.

To sedno orzeczenia Sądu Najwyższego.

Sądy: do renty z tytułu zwiększonych potrzeb należy przyjąć stawki netto zamiast brutto

Kwestia ta wynikała w sprawie, w której powód domagał się od towarzystwa ubezpieczeniowego zadośćuczynienia i renty za liczne obrażenia ciała, jakich doznał w wypadku (jego sprawca został prawomocnie skazany). Po wypadku poszkodowany był rehabilitowany przez NFZ i prywatnie, wymagał też pomocy rodziców praktycznie we wszystkich czynnościach.

Sądy Okręgowy, a następnie Apelacyjny w Gdańsku uznały, że do renty z tytułu zwiększonych potrzeb należy przyjąć stawki netto zamiast brutto przy obliczeniu kosztów opieki nad powodem przez osoby trzecie.

W skardze kasacyjnej jego pełnomocnik Mariusz Sadowski, radca prawny z kancelarii prawnej Eventum, kwestionował to stanowisko, wskazując, że koszty opieki osób trzecich powinny być określone przy uwzględnieniu godzinowej stawki wynagrodzenia za pracę w kwocie brutto, a także nie wymagały od poszkodowanego wykazania, że sfinansowanie wydatków medycznych przez NFZ było niecelowe lub utrudnione.

Przypomnijmy, że art. 444 § 2 kodeksu cywilnego stanowi, że jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Czytaj więcej

Sąd Najwyższy: ubezpieczyciel zapłaci za opiekę rodziny nad poszkodowanym

Gdy renta ma kompensować zwiększone potrzeby

Sąd Najwyższy: sędziowie Marcin Łochowski, Maciej Kowalski i Oktawian Nawrot, uwzględnił skargę i zwrócił sprawę SA do ponownego rozpoznania, wskazując w uzasadnieniu:

– Przy ustalaniu wysokości renty mającej kompensować utratę przez poszkodowanego dochodów należy uwzględnić, że przychody poszkodowanego ze stosunku pracy, działalności gospodarczej lub podobnych źródeł podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W tej sytuacji szkoda polega na utracie przychodu pomniejszonego o należny podatek i renta powinna uwzględniać jedynie wysokość środków, które nie wejdą do majątku poszkodowanego, a więc utracony dochód.

Inaczej jest natomiast, w ocenie SN, gdy renta ma kompensować zwiększone potrzeby, a więc wydatki ponoszone przez poszkodowanego, tj. środki wychodzące z majątku poszkodowanego, w tym przeznaczone na koszty opieki ponoszone na rzecz osób trzecich. W takim wypadku to osoba trzecia (udzielająca pomocy), a nie poszkodowany jest ewentualnie podatnikiem podatku, nie ma więc powodu, aby wysokość wydatków na koszty takiej opieki, ustalanych na potrzeby wyliczenia wysokości renty, miałyby być określane w wysokości netto, a więc po odliczeniu należnego podatku.

– Z perspektywy poszkodowanego, który miałby pokrywać te koszty w wysokości rynkowej, a więc obejmującej także kwotę pozwalającą osobie trzeciej na zapłatę podatku dochodowego, rozwiązanie takie naruszałoby zasadę pełnego odszkodowania. Byłby to mechanizm niezrozumiały, krzywdzący poszkodowanego – wyjaśnił Sąd Najwyższy.

Sygnatura akt: II CSKP 1672/22

Opinia dla „Rzeczpospolitej”
Jolanta Budzowska, radca prawny z kancelarii Budzowska Fiutowski i Partnerzy

Wartość tego orzeczenia polega na jasnym wyartykułowaniu, że jeśli poszkodowany wymaga opieki, to skompensowaniu wydatku na ten cel podlega koszt zatrudnienia opiekuna brutto. Tymczasem zakłady ubezpieczeń radykalnie zaniżają stawki opiekunów w stosunku do cen rynkowych, a tym bardziej nie biorą pod uwagę, że poszkodowany musi zapłacić opiekunowi wynagrodzenie brutto, uwzględniające zaliczkę na podatek dochodowy. Po drugie, SN przypomniał, że jeśli ubezpieczyciel kwestionuje wybór poszkodowanego odpłatnych czynności leczniczych czy rehabilitacyjnych, to na nim spoczywa ciężar dowodu, że było to niecelowe, że takie same jakościowo usługi były dostępne ze środków publicznych.

A jeśli towarzystwo ubezpieczeń kwestionuje wybór poszkodowanego co do odpłatnych czynności leczniczych czy rehabilitacyjnych, to na nim spoczywa udowodnienie, że takie same jakościowo usługi były dostępne jako świadczenia ze środków publicznych.

To sedno orzeczenia Sądu Najwyższego.

Pozostało 93% artykułu
0 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Paliwo będzie droższe o 50 groszy na litrze, rachunki za gaz o jedną czwartą
Praca, Emerytury i renty
Krem z filtrem, walizka i autoresponder – co o urlopie powinien wiedzieć pracownik
Podatki
Wykup samochodu z leasingu – skutki w PIT i VAT
Nieruchomości
Jak kwestionować niezgodne z prawem plany inwestycyjne sąsiada? Odpowiadamy
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Nieruchomości
Wywłaszczenia pod inwestycje infrastrukturalne. Jakie mamy prawa?