Inaczej mówiąc, czy sprawca ma płacić za assistance poszkodowanego. Gdyby SN orzekł, że nie, mogłoby to podciąć rynek zastępczych aut. Dodatkowe ubezpieczenie tej usługi zapewne by zdrożało i niektórzy by z niej rezygnowali – wskazuje w zapytaniu do Sądu Najwyższego Sąd Okręgowy z Warszawy. Pyta, czy w takiej sytuacji ma zastosowanie art. 828 kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, że z dniem zapłaty odszkodowania przez firmę ubezpieczeniową na nią przechodzi z mocy prawa roszczenie o odszkodowanie od sprawcy, w praktyce wystawcy polisy OC. A zatem, czy zasada refundowania wydatku obejmuje też wynajem auta zastępczego.
Kwestia ta wynikła w sprawie, w której Compensa domagała się od PZU SA (w trakcie procesu ze względu na element zagraniczny zastąpiło go Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych) zapłaty 688 zł za wynajem auta zastępczego dla Anny R. Jej fiat uległ wypadkowi na ulicy w Bydgoszczy na skutek potrącenia przez cudzoziemca. Miała wykupioną w Compensie polisę autocasco z dodatkową opcją assistance. PZU, jako ubezpieczyciel sprawcy, wypłacił jej 16,5 tys. zł odszkodowania za szkodę w pojeździe i za holowanie, ale odmówił zapłaty za auto zastępcze.
Czy niezależnie od polisy, także z assistance, należy się zapłata za auto zastępcze
Sąd rejonowy zasądził żądaną kwotę. Uznał, że Compensie należy się zapłata na podstawie art. 823 k.c. Przepis ten nie wymaga, aby firma ubezpieczeniowa, żądająca regresu, wypłaciła odszkodowanie do rąk poszkodowanego. Wystarczy sama wypłata.
Rozpatrując apelację pozwanego PZU, Sąd Okręgowy w Warszawie uznał z kolei, że występuje w sprawie istotne zagadnienie prawne i rozbieżność orzecznictwa. Z jednej strony wskazuje się, że warunkiem powstania regresu jest wypłata odszkodowania i choć przepis nie mówi wprost, na czyją rzecz, to w literaturze prawniczej wskazuje się, że wypłata powinna nastąpić na rzecz poszkodowanego. Chodzi o odszkodowanie, a to naprawia szkodę. W tym zaś wypadku chodzi o wynagrodzenie za usługę wynajęcia auta zastępczego z dodatkowego ubezpieczenia assistance.
Na problem ten można też spojrzeć inaczej, że assistance i korzystanie z auta zastępczego ściśle wiążą się ze szkodą. Do stanowiska, że do szkody należy zaliczyć wydatek na pojazd zastępczy, składnia się też Sąd Okręgowy. Część firm ubezpieczeniowych wycofałaby się z oferowania ubezpieczenia assistance, nie mając szans na zrefundowanie tego wydatku.
Zdaniem sędzi Anety Łazarskiej z SO, autorki pytania do SN, do szkody powypadkowej należy zaliczyć wydatek na pojazd zastępczy.
– Gdyby przyjąć niedopuszczalność refundacji tego wydatku z polisy OC sprawcy, to ceny dodatkowego ubezpieczenia byłyby wyższe i część właścicieli auta nie wykupywałaby ubezpieczenia assistance, nie korzystała z tego zabezpieczenia, co byłoby niekorzystnie dla konsumentów. Nie ma natomiast ryzyka nadużyć, gdyż w każdym wypadku sąd bada, czy wypożyczenie samochodu zastępczego było dla poszkodowanego w wypadku niezbędne, i zakres, w jakim z niego skorzystał.
—Marek Domagalski
To już IV edycja kongresu dla liderów świata finansów
sygnatura akt: III CZP 74/16
