W żadnej dziedzinie gospodarki unijna pomoc nie przynosi tak spektakularnych efektów jak w rozwoju infrastruktury komunikacyjnej. W końcu 2003 r., tuż przed przyjęciem Polski do UE, na polską sieć szybkich dróg składało się zaledwie 390 km autostrad oraz 153 km dróg ekspresowych. Teraz autostrady liczą już łącznie 1715 km, a drogi ekspresowe 2656 km. Takie tempo rozbudowy sieci drogowej to europejski rekord. Nie byłoby możliwe bez finansowych dotacji z UE.
Szybciej i bezpieczniej
Wsparcie pochodzi z różnych źródeł. Kluczowym jest program operacyjny „Infrastruktura i środowisko", którego głównym beneficjentem jest Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA). Tylko w mijającej perspektywie finansowej 2014–2020 do unijnego dofinansowania przewidziano 93 projekty z wysokością wsparcia na poziomie ponad 43 mld zł. Łączna wartość inwestycji, dla których GDDKiA zawarła umowy o dofinansowanie, sięgnęła 78 mld zł. W ramach projektów już objętych dopłatami z UE przewidziana jest budowa ponad 1950 km dróg krajowych, w tym około 160 km autostrad i 1590 km dróg ekspresowych. To nie wszystko, bo do końca wdrażania perspektywy 2014–2020 finansowym wsparciem ze środków UE powinny zostać objęte kolejne kilometry dróg. – Zakładamy, że dofinansowanie UE zostanie przyznane na kolejne?242,7 km dróg krajowych, w tym około 37 km autostrad i 167 km dróg ekspresowych – informuje GDDKiA.
W pierwszych trzech kwartałach 2021 r. podpisane zostały umowy na 38 inwestycji o łącznej długości 478 km i wartości ok. 14,5 mld zł. Od stycznia ogłoszono przetargi na 21 zadań o łącznej długości 259 km, w toku są postępowania na 24 budowy o długości 312 km. Dzięki unijnym dotacjom możliwe jest m.in. dokończenie autostrady A1 stanowiącej część europejskiego korytarza łączącego Bałtyk z Adriatykiem. Do brakującego ok. 80-kilometrowego fragmentu trasy pomiędzy Tuszynem a obwodnicą Częstochowy, którego budowa kosztuje 3,5 mld zł, UE dokłada prawie 1,7 mld zł.
UE dotuje modernizacje linii kolejowych. W ramach obecnego rządowego Krajowego Programu Kolejowego do 2023 r. na inwestycje kolejowe przeznaczono blisko 75,7 mld zł. Z tych środków ponad 40,3 mld zł to pieniądze UE pochodzące z programu operacyjnego „Infrastruktura i środowisko", programu „Polska wschodnia", regionalnych programów operacyjnych oraz instrumentu finansowego „Łącząc Europę" (CEF). W przypadku tego ostatniego zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka PKP Polskie Linie Kolejowe jest jego największym beneficjentem w całej UE.
Unijne pieniądze będą także wspierać budowę Centralnego Portu Komunikacyjnego: w połowie lipca Komisja Europejska przyznała ponad 108 mln zł dofinansowania na strategiczne projekty kolejowe CPK w ramach CEF Reflow. Chodzi o projekty tunelu dalekobieżnego Kolei Dużych Prędkości (KDP) w Łodzi oraz prace studialne dla odcinka KDP między Warszawą i Poznaniem.
Koleją wygodniej
Bez unijnego wsparcia nie byłoby znaczących efektów modernizacji taboru. PKP Intercity w ramach programu operacyjnego „Infrastruktura i środowisko 2014–2020" otrzymało ze środków unijnych dotacje w wysokości 653,7 mln zł. A jak niedawno podał Urząd Transportu Kolejowego, w ciągu nadchodzących czterech lat przewoźnicy kolejowi planują zakup 148 tzw. elektrycznych zespołów trakcyjnych (EZT), wśród których znajdzie się 138 składów jednopokładowych i 10 piętrowych. Do tego dojdą zakupy 60 lokomotyw elektrycznych. Kolejnych 38 EZT zostanie zmodernizowanych, podobnie jak 30 elektrycznych lokomotyw.
Po co nam nowa ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Na obecności Polski w UE bardzo zyskuje logistyka. Dotacje będą niezbędne przy zaplanowanej budowie wartego ponad 3 mld zł największego w Europie parku logistycznego w Małaszewiczach przy wschodniej granicy, mającego obsługiwać transporty kolejowe w ramach Jedwabnego Szlaku z Chin. Ma on zwiększyć rolę Polski jako centralnego hubu przeładunkowego, zwielokrotnić dochody z przeładunków i radykalnie przyspieszyć rozwój polskiego sektora logistycznego. W połowie tego roku dla parku wydano decyzje lokalizacyjne. Inwestycja ma być finansowana w 85 proc. z funduszy unijnych.
