Unia bardziej fiskalna

Korespondencja z  Brukseli

Unijni ministrowie finansów przyjechali do Brukseli na pierwsze spotkanie na szczeblu politycznym dotyczące nowego traktatu fiskalnego, który ma wzmocnić dyscyplinę budżetową w strefie euro. Jacek Rostowski miał podczas spotkania zgłosić polski postulat uczestnictwa krajów spoza strefy euro w euroszczytach. Sprawa ta była także przedmiotem rozmowy premiera Donalda Tuska z  przewodniczącym Rady UE Hermanem Van Rompuyem.

W czwartym, najnowszym projekcie przygotowanym w trakcie negocjacji dyplomatycznych pojawiła się propozycja zapraszania krajów spoza euro, które podpiszą traktat na „co najmniej jeden" szczyt w roku. Agenda przewiduje zaś „co najmniej dwa" szczyty w roku. Polska zamierza przekonać partnerów do większej otwartości. Ma na to czas do szczytu unijnych przywódców, 30 stycznia, który zatwierdzi nowy traktat.

Ranga traktatu

– Dokument w obecnej wersji nabiera rumieńców, pojawiają się pewne gesty pod adresem państw spoza strefy euro, a także Parlamentu Europejskiego. Ważna jest obietnica, że umowa będzie włączona do unijnych traktatów, co nie grozi tworzeniem dwóch UE.

Ewolucja jest pozytywna, a teraz rzeczą krajów takich jak Polska czy Dania jest wzmocnienie tendencji, która czyni z krajów spoza strefy euro partnerów tego przedsięwzięcia, a nie kraje łaskawie dopraszane – powiedział polskim dziennikarzom Janusz Lewandowski, unijny komisarz ds. budżetu.

Zdaniem Lewandowskiego dla Polski ważne jest, żeby być w grupie krajów forsujących ten postulat. Pozytywne sygnały płyną z Danii i Szwecji, być może zdanie zmienią też Czechy.

Rozwadnianie umowy

Eksperci wskazują, że traktat fiskalny będzie miał ograniczony wpływ na bieżącą stabilizację strefy euro. Na jego pozytywne skutki trzeba będzie poczekać, nie mówiąc o tym, że w obawie przed nadchodzącą recesją wiele postanowień nowego paktu uległo znacznemu rozwodnieniu.

Dotyczy to zarówno sankcji za naruszenie zobowiązań wynikających z paktu, jak i wprowadzenie okresów przejściowych dotyczących realizacji niektórych postanowień. Zbyt rygorystyczne cięcia budżetowe doprowadzić mogą jednak do głębokiej recesji.

Propozycja Montiego

W tej sytuacji odżywa dyskusja nad zwiększeniem środków finansowych planowanego Europejskiego Mechanizmu Stabilizacji Finansowej (EMS). Ma on zastąpić w połowie roku obecny mechanizm ratunkowy strefy euro i jak już wcześniej ustalono, powinien dysponować 500 mld euro kredytów i gwarancji finansowych. – To za mało – mówi premier Włoch Mario Monti.

Jako pierwszy wysłał do Berlina propozycję podwojenia środków do biliona euro. Zdaniem Rzymu dopiero taka siła rażenia EMS może na dłuższy czas uspokoić rynki finansowe. Wymiernym tego skutkiem byłoby zmniejszenie dochodowości włoskich obligacji, co oznacza mniejsze koszty finansowania długu publicznego. Angela Merkel nie chce o takim rozwiązaniu słyszeć. – Najpierw trzeba uruchomić mechanizm – powiedziała w Berlinie po rozmowach z premierem Belgii Elio Di Rupo.

Ile miliardów dla EMS

Idea zwiększenia środków EMS ma wielu zwolenników. Wspierają ją Christine Lagarde, szefowa MFW, oraz szef Europejskiego Banku Centralnego, Mario Draghi. Proponuje przekazanie EMS około 230 mld euro niewykorzystanych środków  Europejskiego Mechanizmu Stabilizacji Finansowej.