UE: Janukowycz potępiony, ale bez sankcji

Korespondencja z Brukseli

Unia Europejska skrytykowała przyjęte przez Radę Najwyższą ustawy ograniczające prawo do stowarzyszania się, wolność mediów i działalność organizacji pozarządowych na Ukrainie. Wyraziła też zaniepokojenie użyciem siły wobec demonstrantów.

– To najbardziej represyjne prawo przyjęte przez parlament w Europie na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci – ocenił Carl Bildt, szwedzki minister spraw zagranicznych, który brał udział we wczorajszym spotkaniu szefów dyplomacji w Brukseli. Zdaniem Bildta to wydarzenie zmienia relacje z Ukrainą.

Bruksela potępia i wzywa do opamiętania, a jednocześnie potwierdza, że Kijów może wrócić na europejską ścieżkę: umowa stowarzyszeniowa została przecież parafowana i w każdej chwili może być podpisana przez obie strony. Widać jednak wyraźnie, że władze ukraińskie na dobre rezygnują  z europejskiej perspektywy. Unijni politycy nie traktują już poważnie żadnych pokojowych deklaracji Janukowycza, nawet jego zapowiedzi rozmów z opozycją.

– Teraz będziemy oceniać nie słowa, ale czyny Janukowycza – powiedział Radosław Sikorski. Z obecnym rządem Unia nie wiąże już żadnych nadziei.

– Nie widzę krótkoterminowych rozwiązań – powiedział Frank-Walter Steinmeier, szef niemieckiej dyplomacji. Według niego jakieś zmiany mogą nastąpić dopiero przy okazji wyborów prezydenckich w 2015 roku.

Zachód, czyli UE i USA, apelują do obu stron – władz i opozycji – o powstrzymanie się od przemocy. Ale wyraźnie wskazują na rząd, jako na stronę, która jest odpowiedzialna za wywołanie zamieszek (poprzez przyjęcie nowego prawa) oraz ma w ręku instrumenty stabilizowania sytuacji.

Rządzącą w Kijowie Partię Regionów krytykuje nawet jej dotychczasowy europejski sojusznik, czyli frakcja socjaldemokratów w Parlamencie Europejskim. – Przegłosowane ustawy popchną Ukrainę w stronę autorytarnej sowieckiej przeszłości – powiedział niemiecki socjalista Martin Schulz, przewodniczący Parlamentu Europejskiego.

Organizacje pozarządowe zgromadzone w Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego zaapelowały o sankcje, w tym zakaz wizowy i zamrożenie zagranicznych aktywów 239 deputowanych, którzy zagłosowali za nowymi przepisami, a także samego prezydenta Janukowycza, który prawo podpisał.

USA mówią po raz kolejny o sankcjach. – Stany Zjednoczone rozważają dalsze kroki, w tym sankcje, w reakcji na użycie siły – oświadczyła Caitlin Hayden, rzeczniczka Narodowej Rady Bezpieczeństwa.

Unijni ministrowie spraw zagranicznych o sankcjach wobec Ukrainy formalnie nie rozmawiali, oficjalnie wspomniał o nich tylko tylko Carl Bildt. – Nie wykluczam – powiedział szwedzki minister. Jednak w UE droga do sankcji jest znacznie dłuższa niż w USA. Pomijając już ich użyteczność (w przypadku Białorusi nie przyniosły zmiany sytuacji na lepsze), potrzebna jest jednomyślna zgoda 28 państw UE. Na razie formalnej propozycji nie ma, ale temat jest.