Karabin ubiegł dyplomację

Rokowania pod auspicjami OBWE rozpoczęły się w środę po południu w Kijowie. Ale nie wzięli w nich udziału przedstawiciele rosyjskich separatystów, jak tego chciał zarówno Władimir Putin, jak i przebywający na początku tygodnia w ukraińskiej stolicy szef niemieckiej dyplomacji Frank-Walter Steinmeier.

– Jaceniuk się na to nie zgodził, bo odmawia kapitulacji kraju – tłumaczy „Rz" Adam Eberhardt, zastępca dyrektora Ośrodka Studiów Wschodnich.

Kreml od wielu tygodni chce wymusić na ukraińskich władzach taką decentralizację, która uniemożliwi integrację Ukrainy z Zachodem. Zmiana konstytucji miałaby zostać wprowadzona jeszcze przed wyborami 25 maja. Taki warunek udziału w okrągłym stole stawiali rosyjscy separatyści.

Bez nich rokowania tracą jednak sens. Wczoraj w rozmowach uczestniczyli jedynie przedstawiciele rządu, niektórych partii politycznych oraz mianowanych przez Kijów gubernatorów na wschodzie. Plan OBWE zakłada wstrzymanie przez wojska ukraińskie i separatystów działań zbrojnych, amnestię oraz decentralizację ustroju kraju, ale nie w kształcie, jaki wyobraża sobie Rosja.

– Zaakceptujemy przekazanie władzom regionalnym takich kompetencji, jakie mają polskie województwa, ale nie większych – mówi „Rz" Jurij Łucenko, jeden z liderów Majdanu.

W tej sytuacji jeszcze przed rozpoczęciem rozmów zarówno władze w Moskwie, jak i w Kijowie zaczęły się od nich dystansować.

– Rosyjska interpretacja mapy drogowej opracowanej przez OBWE jest daleka od rzeczywistości, tendencyjna i skrzywiona – uznał ukraiński MSZ.

– Rząd Ukrainy podsyca konflikt w Donbasie, kontynuuje akcję pacyfikacyjną – ripostował rosyjski resort spraw zagranicznych.

Zawiedziony jest także Steinmeier. Zamiast, jak to obiecała kilka lat temu sama Angela Merkel, zdać sprawozdanie ze swoich rozmów władzom w Warszawie, niemiecki minister od razu poleciał z Ukrainy do Paryża. W ocenie Kremla Polska jest tym krajem Unii, który najmocniej wspiera rząd Jaceniuka i Berlin najwyraźniej się obawia, że zbyt bliskie współdziałanie z Polakami nie posłuży wypracowaniu kompromisu z Putinem.

Serhij Taruta, mianowany przez Kijów gubernator obwodu donieckiego, a jednocześnie jeden z największych ukraińskich oligarchów, w powodzenie planu OBWE także nie wierzy. Jego zdaniem ugrupowania separatystów są rozdrobnione i pozostają poza kontrolą. Nie ma więc tak naprawdę z kim rozmawiać. Rozwiązaniem byłoby zdaniem Taruty przeprowadzenie ogólnonarodowego referendum w dniu drugiej tury wyborów prezydenckich 15 czerwca o przekazaniu regionom ważnych kompetencji, w tym prawa do ściągania podatków i ustanowienia rosyjskiego jako drugiego języka urzędowego.

Kryzys na Ukrainie zostanie jednak rozwiązany nie przy stole rokowań, ale w coraz bardziej brutalnej walce między separatystami a wojskami lojalnymi wobec władz w Kijowie. O tym jest przekonany Adam Eberhardt.

– Nadchodzące 11 dni do wyborów prezydenckich okaże się decydujących. Separatyści będą starali się opanować jak najwięcej regionów poza Donbasem, aby wykazać, że głosowanie nie jest reprezentatywne. Spodziewam się z ich strony coraz bardziej brutalnych akcji terrorystycznych. Ale trudno im będzie o sukces, bo społeczeństwo obywatelskie w Odessie, Dniepropietrowsku czy Charkowie jest znacznie silniejsze niż w Doniecku i Ługańsku – uważa ekspert OSW.

Przedsmakiem tego, co może się wydarzyć, był atak separatystów na oddział ukraińskich żołnierzy w nocy z wtorku na środę w okolicy Kramatorska. Buntownicy użyli broni maszynowej, granatów i zabili aż siedmiu wojskowych Ukrainy. To najkrwawsze starcie obu sił od wybuchu rewolucji.

Mobilizuje się jednak i Kijów. W stolicy pojawiły się plakaty wzywające ochotników do wstępowania do nowej Gwardii Narodowej, która w przeciwieństwie do milicji i znacznej części wojska jest gotowa walczyć w obronie kraju.

– Czas rzucania kamieniami minął. Teraz trzeba kamienie zbierać i organizować obronę – apeluje do manifestantów w Kijowie Andrij Parubij, sekretarz Rady Bezpieczeństwa Narodowego, który jest odpowiedzialny za organizowanie oddziałów Gwardii Narodowej.

400 żołnierzy Gwardii uczestniczy m.in. w oblężeniu Słowiańska, jednego z głównych ośrodków oporu separatystów w obwodzie donieckim.