Majdan przegrywa z korupcją

Rezygnacja legendarnej dziennikarki z kierowania Narodową Radą ds. Walki z Korupcją to potężny cios w wizerunek ekipy Petra Poroszenki. Czornowoł jako pierwsza wykryła ogromne nadużycia Wiktora Janukowycza, w tym jego luksusową posiadłość w Meżyhirii pod Kijowem. W grudniu ub.r. omal nie straciła życia, po tym gdy dotkliwie pobili ją nasłani przez ówczesnego prezydenta bandyci. A dwa miesiące później z niezwykłą odwagą przemawiała z trybuny Majdanu, mimo że plac szturmowały specjalne oddziały Berkutu, zabijając dziesiątki manifestantów. Nominowanie w marcu Czornowoł na stanowisko szefowej Narodowej Rady ds. Walki z Korupcją było dla wielu Ukraińców gwarancją, że przekupny system władzy wreszcie zostanie obalony. Tym większym zawodem jest dymisja dziennikarki, zaledwie pół roku po objęciu funkcji.

– Moja obecność w rządzie jest bezsensowna, bo nie ma na Ukrainie woli politycznej podjęcia bezwzględnej, szerokiej walki z korupcją – tłumaczy Czornowoł w artykule opublikowanym na portalu „Ukraińskiej Prawdy". – Wszystkie moje inicjatywy ugrzęzły w biurokratycznym bagnie.

10 sierpnia Czornowoł straciła męża. Mykoła Berezowy zginął, walcząc w rosyjskimi separatystami w Donbasie. Ale jej decyzję trudno tylko przypisać desperacji spowodowanej rodzinną tragedią.

– Ekipa Poroszenki podjęła pewne działania w walce z korupcją, ale nie jest to konsekwentna strategia, która doprowadziłaby do jakościowej zmiany sytuacji – przyznaje „Rz" Ołeksij Chmara, przewodniczący ukraińskiego oddziału Transparency International.

W przygotowanym przez berlińską organizację rankingu Ukraina wciąż zajmuje odległe, 144. miejsce na liście 177 państw, tuż obok Nigerii i Republiki Środkowoafrykańskiej.

Deputowani się bronią

Chmara wymienia cztery kluczowe akty prawne, które nadal nie zostały przegłosowane przez Radę Najwyższą. To przede wszystkim ustawa o powołaniu niezależnej instytucji odpowiedzialnej za ściganie przestępstw korupcyjnych: wciąż zajmują się tym prokuratura i milicja, instytucje głęboko przekupne i podległe rządowi. Nie ma przepisów o zwalczaniu konfliktu interesów osób pełniących wysokie stanowiska państwowe – sam prezydent to równocześnie jeden z najważniejszych oligarchów w kraju. Parlament nie przyjął także ustawy o ujawnieniu majątku polityków. Rada Najwyższa nie opracowała nawet całościowego programu walki z korupcją. Powód: parlament został wybrany jeszcze za rządów Janukowycza i bardzo wielu deputowanych powiązanych z oligarchami stanie się pierwszymi ofiarami przepisów antykorupcyjnych. To z tego samego powodu do tej pory nie została także zatwierdzona ustawa o pozbawieniu funkcji państwowych osób powiązanych z poprzednim prezydentem.

– Dzięki naciskom organizacji pozarządowych ustała powszechna za Janukowycza praktyka wymuszania łapówek przez milicję drogową, lekarzy, nauczycieli. Za to grozi teraz wyrzucenie z pracy. Ale oligarchowie, którzy zdecydowali się na poparcie rządu Poroszenki, nie są ścigani – uważa Chmara.

Wielomiliardowe fortuny zachowali więc m.in. główny poplecznik Janukowycza Rinat Achmetow czy zięć prezydenta z przełomu lat 90. i 2000 Leonida Kuczmy Wiktor Pinczuk. Także oligarchowie nowego pokolenia, jak Ihor Kołomojski, którzy poparli walkę z rosyjskimi separatystami, nie są ścigani przez władze. Problemy mają jedynie ci, którzy jak Dmytro Firtasz czy Serhij Kurczenko nie opowiedzieli się jednoznacznie za politykami wyłonionymi przez Majdan.

Biznesmenom ?łatwiej

– Bardzo wielu urzędników dawnego układu pozostało na stanowiskach, wciąż wiele dawnych przepisów obowiązuje, sądy, milicja i prokuratorzy zaś nie są w stanie wyplenić korupcji. Dlatego do osiągnięcia celów, jakie sobie postawili rewolucjoniści na Majdanie, wciąż jest daleko – uważa londyński Legatum Institute, którego misją jest rozwój społeczeństwa obywatelskiego na świecie.

Jest jednak pewien postęp, gdy idzie o prowadzenie biznesu, w szczególności przez przedsiębiorstwa zagraniczne. Minister gospodarki Pawło Szeremeta wprowadził bardziej przejrzysty system zamówień publicznych, niegdyś niemal zastrzeżony teren działania dla Janukowycza i jego rodziny. Rząd zaproponował także ograniczenie z 22 do 9 podatków pobieranych od przedsiębiorstw.