Nowa analiza „diabłów pyłowych” Marsa. Tego o Czerwonej Planecie nie wiedzieliśmy

Wiry pyłowe, nazywane potocznie „diabłami pyłowymi” (ang. dust devil), to zjawisko, które można obserwować także na Ziemi. Jak się okazuje, intensywne wiry pyłowe szaleją również na powierzchni Czerwonej Planety. Nowa publikacja w tym temacie ukazała się 8 października w czasopiśmie „Science Advances”.

Stworzono „katalog diabłów pyłowych” Marsa

Najnowsza publikacja to efekt zestawienia danych, które pochodzą z ok. 20 lat obserwacji Czerwonej Planety. Dane zostały zebrane przez dwie sondy kosmiczne: Mars Express Europejskiej Agencji Kosmicznej (zdjęcia wykonane od 2004 r.) i ExoMars Trace Gas Orbiter (zdjęcia wykonane od 2016 r.). Pojedynczy obraz powierzchni Marsa uzyskiwano po połączeniu danych z obu sond. W przypadku sondy Mars Express zdjęcia Marsa powstawały po połączeniu obrazów z aż dziewięciu kanałów. Do szczegółowej analizy uzyskanych obrazów powierzchni Marsa wykorzystano także m.in. technologie uczenia maszynowego.

Efektem pracy naukowców jest imponujący katalog, który zawiera dane o 1039 zjawiskach typu wir pyłowy na Marsie. Ustalono m.in. ich dokładne lokalizacje, a w przypadku 373 zjawisk udało się także ustalić kierunek ruchu.

Czytaj więcej

Kosmos

Na jednym z księżyców Saturna może istnieć życie. Astronomowie znaleźli nowe dowody

Jeden z księżyców Saturna – Enceladus – może nadawać się do zamieszkania - do takiego wniosku dos...

Wiry pyłowe na Marsie. Co udało się odkryć badaczom?

Nowa publikacja naświetla jedno z ciekawszych zjawisk, które mocno wpływa na „dynamikę pyłów” Czerwonej Planety. Wiry pyłowe Marsa powstają w warunkach, gdy gorące powietrze na powierzchni planety podnosi się i zaczyna wirować. Autorom nowej publikacji udało się odkryć kilka istotnych cech tego zjawiska.

Diabły pyłowe na Marsie zdają się mieć charakter sezonowy. Ich częstszą obecność odnotowano wiosną i latem na obydwu półkulach planety. Jak pokazała analiza danych, zjawiska te trwają zazwyczaj kilka minut. Zaobserwowano również, że wiry pyłowe pojawiają się często na jednej z najbardziej gładkich równin na Marsie – Amazonis Planitia. Zdaniem badaczy ten płaski i rozległy teren stwarza idealne warunki do powstawania diabłów pyłowych. Obrazy z dwóch sond marsjańskich pozwoliły także ustalić, że większość wirów porusza się w linii prostej.

Ciekawe dane dotyczą też prędkości rozwijanej przez przypowierzchniowe wiatry. Dotychczas uważano, że wiry pyłowe na Marsie osiągają średnią prędkość ok. 50 km/h. Według najnowszej analizy diabły pyłowe mogą poruszać się znacznie szybciej. W nowym zestawieniu skatalogowano m.in. wichurę pyłową o prędkości sięgającej do ok. 158 km/h.

Czytaj więcej

Kosmos

Tajemnicze zjawisko w naszej galaktyce. Nowe odkrycie europejskich astronomów

Analiza danych z teleskopu kosmicznego Gaia ujawniła, że przez dysk Drogi Mlecznej rozchodzi się...

Wyniki badania a przyszłe misje kosmiczne

„Kluczowe wnioski z tego badania są takie, że wiatry na Marsie mogą być dużo szybsze na powierzchni, niż wcześniej sądzono i że te szybkie wiatry są bardziej rozpowszechnione, niż wcześniej sądzono” – wyjaśnia główny autor badania Valentin Bickel z Uniwersytetu w Bernie. Naukowcy przypominają jednocześnie, że ze względu na rzadką atmosferę Czerwonej Planety, zaobserwowane wichury byłyby w praktyce ledwo wyczuwalne.

Zbadanie silnych wiatrów pyłowych otwiera drogę do szerszego zrozumienia dynamiki klimatu na Marsie. Silne wiatry unoszą pyły do atmosfery, wpływając m.in. na tworzenie się chmur i burz pyłowych. Te blokują dotarcie światła słonecznego do powierzchni planety, obniżając jej temperaturę w ciągu dnia. Zrozumienie tego procesu może mieć kluczowe znaczenie przy projektowaniu przyszłych misji kosmicznych na Marsa. Jak podaje CNN, dane z analizy są już używane przy planowaniu miejsca lądowania łazika marsjańskiego Rosalind Franklin. Rozpoczęcie tej misji ExoMars ESA jest planowane wstępnie na 2030 r.