Grecja decyduje o przyszłości euro

Korespondencja z Berlina

Za dwa dni Grecy zdecydują, kto będzie rządził. Pierwsza tura wyborów nie przyniosła zdecydowanego zwycięzcy, a apetytu na koalicję nie było. Sondaże pokazują, że na przełom nie ma co liczyć. Zwycięży chadecka Nowa Demokracja lub skrajnie lewicowa SYRIZA, które w wyborach 6 maja zajęły odpowiednio pierwsze i drugie miejsce. Na trzecim miejscu będzie, podobnie jak niespełna miesiąc temu, socjaldemokratyczny PASOK. Żadna z tych partii nie będzie w stanie stworzyć samodzielnie rządu.

Dobry wynik SYRIZY, która po poprzednich wyborach odmówiła wejścia w koalicję z partiami popierającymi reformy, pozwoli jej dyktować warunki. Jej lider Alekis Cipras podbija stawkę i zapowiada, że jego wygrana oznacza koniec porozumienia z MFW i strefą euro. Dało ono Grecji redukcję długu wobec wierzycieli prywatnych o 130 mld euro oraz nową pomoc w wysokości 107 mld euro. Jednak w zamian pożyczkodawcy zażądali ostrych cięć budżetowych i głębokich reform. Poprzedni rząd się zgodził, ale teraz pod wpływem niezadowolenia społecznego politycy chcą renegocjacji umowy.

Nie ulec szantażowi

Najbardziej radykalnie w tej sprawie wypowiada się właśnie młody, 38-letni lider radykalnej lewicy. Na argument, że wypowiedzenie porozumienia oznacza zablokowanie wypłaty kolejnej raty pożyczki, bez której już w lipcu zabraknie środków na pensje, Cipras odpowiada: „Jeśli Grecja nie dostanie następnej raty, to następnego dnia strefa euro upadnie".

Po drugiej stronie na razie żadnej uległości nie widać. Bruksela i Berlin konsekwentnie utrzymują, że nie ma mowy o możliwości renegocjacji porozumienia. – Nie można dopuścić do szantażu. Jeśli Grecja nie dotrzyma zobowiązań, to nie powinno się jej wypłacać kolejnych pieniędzy – mówił Ferdinand Fichtner, ekspert instytutu DIW, na spotkaniu z dziennikarzami w Berlinie.

Kanclerz Angela Merkel dopuszcza możliwość stworzenia małego funduszu wzrostu dla Grecji, np. na szkolenia zawodowe. Taka oferta może pomóc wyjść z twarzą takim partiom jak Nowa Demokracja czy PASOK.

Ale Cipras głosi dużo bardziej zdecydowane żądania. Pytanie, czy po wyborach, gdy realne stanie się zagrożenie zakręcenia kurka z pieniędzmi, podtrzyma swoje hasła.

Stefanos Manos, lider mniejszej partii liberalnej, ocenia, że nie. – Klienci SYRIZY to urzędnicy, pracownicy przedsiębiorstw państwowych, pracownicy naukowi. Cipras będzie musiał zapewnić pensje  – stwierdził Manos.

Tylko Ateny?

Opcja wyjścia ze strefy euro jest jednak całkiem realna.

– Nie należy do niej dążyć, ale trzeba ją utrzymywać jako możliwą – twierdzi Fichtner. Według niego, i to opinia dość powszechna w Niemczech, wyjście Grecji z euro nie oznaczałoby końca wspólnej waluty, a ryzyko zarażenia Hiszpanii i Włoch jest minimalne.

Zgoda Grecji na realizację porozumienia nie oznacza jednak końca kłopotów. Bo jeśli Grecja nie będzie w stanie wypełniać jego warunków,  za kilka lat konieczna stanie się kolejna redukcja długów. Ale na razie chodzi o uspokojenie sytuacji na najbliższe miesiące.