Trwający prawie 8 lat pontyfikat Benedykta XVI, był odmienny w stylu od pontyfikatu jego poprzednika Jana Pawła II, jednak z doktrynalnego punktu widzenia był jego kontynuacją.
Mniej żywiołowy i spontaniczny niż jego poprzednik, Benedykt XVI był papieżem pełnym miłości, ale stanowczym w zasadniczych sprawach wiary. Zaskoczył wszystkich swoją pierwszą encykliką. Spodziewano się, że dawny przewodniczący Kongregacji Nauki Wiary poświęci ją niebezpieczeństwom sekularyzacji lub zgubnych dla sfery ducha skutków mentalności konsumpcyjnej. Tymczasem papież napisał traktat o miłości - "Deus Caritas est" ("Bóg jest miłością").
W ciągu pierwszych miesięcy pontyfikatu nie było tygodnia, aby Benedykt XVI nie powoływał się na Jana Pawła II. Mówiąc 20 września 2005 r. o znaczeniu pontyfikatu Jana Pawła II dla spraw Kościoła, uznał, że najważniejsze jest to, iż "potrafił on wzbudzić w młodzieży entuzjazm dla Chrystusa". Swoją pierwszą zagraniczną podróż, w sierpniu 2006 roku, Benedykt XVI odbył właśnie na XX Światowe Dni Młodzieży w Kolonii.
Osobista skromność, prostota i powściągliwość stały się stylem jego rządów na Stolicy Piotrowej. Po przeprowadzce do Pałacu Apostolskiego kazał przewieźć z dawnego mieszkania swoje stare pianino. Gdy ma chwilę czasu - gra ukochanego Mozarta. Był mniej żywiołowy i spontaniczny niż jego poprzednik, nie tylko dlatego, że w chwili wyboru był o 20 lat starszy od Karola Wojtyły. Inaczej kształtowało się ich doświadczenie życiowe.
Droga Ratzingera do Rzymu
W pierwszych latach życia wraz z rodzicami i dwójką rodzeństwa kilkakrotnie zmieniał miejsce zamieszkania, czego powodem była praca jego ojca. Do roku 1937, gdy przeprowadzili się do Trainstein, ojciec Josepha służył w Bawarskiej Policji Landowej i w niemieckiej policji państwowej. Ratzinger senior był zagorzałym antynazistą, a jego próby powstrzymania Brązowych Koszul były powodem represji w stosunku do rodziny. Brat papieża, Georg powiedział - Nasz ojciec był zaciekłym przeciwnikiem nazizmu, ponieważ uważał że było to w sprzeczności z naszą wiarą.