Za krótki pontyfikat Benedykta XVI

Po ośmiu latach od wyboru Benedykt XVI ustąpi z urzędu. 28 lutego, jak zapowiedział wczoraj na konsystorzu, abdykuje.

Jego krótki pontyfikat był czasem postępującej sekularyzacji, relatywizmu i dalszego oczyszczania Kościoła z księży oskarżonych o molestowanie seksualne nieletnich.

„Jeśli papież dojdzie do wyraźnego przekonania, że nie może fizycznie, psychicznie i duchowo sprawować już swojego urzędu, wtedy ma prawo, a w pewnych okolicznościach wręcz obowiązek ustąpić" – to słowa Benedykta XVI sprzed trzech lat, z wywiadu rzeki „Światło świata", który przeprowadził z nim Peter Seewald. Teraz te słowa wprowadza w czyn.

Stary papież

W kwietniu Joseph Ratzinger skończy 86 lat. Od roku, gdy skończył 85 lat, był najstarszym sprawującym urząd papieżem od czasów Leona XIII, który zmarł w 1903 roku.

Gdy osiem lat temu, 19 kwietnia 2005 roku, kard. Ratzinger został wybrany na papieża, był już w podeszłym wieku – miał 78 lat.

Na konklawe był jednym z najmocniejszych tzw. papabilli, ale on sam, jak przyznał później, modlił się, by kardynałowie wybrali kogoś innego. Po wyborze mówiono o nim, że będzie tzw. papieżem przejściowym, ale nikt nie mógł przypuszczać, że krótki pontyfikat skończy się w ten sposób.

Gdy 19 kwietnia 2005 roku został papieżem – Kościół  i kurię watykańską znał jak mało kto. Przez ponad 24 lata pracował u boku Jana Pawła II, pełniąc funkcję prefekta najważniejszej kongregacji – Nauki Wiary.

Pierwszy rok pontyfikatu przebiegał w cieniu poprzednika Jana Pawła II, o którym Benedykt XVI mówił „umiłowany", powtarzał hasło jego pontyfikatu: „Otwórzcie drzwi Chrystusowi",  i w ekspresowym tempie pozwolił na rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego, który zakończył 1 maja 2011 roku. Pytany w tym samym wywiadzie o to, jak znosił porównywanie z charyzmatycznym Janem Pawłem II, odpowiedział: „Po prostu powiedziałem sobie: Jestem tym, kim jestem. Nie próbuję być innym. Co mogę dać innym, daję, a czego nie mogę dać, nie próbuję dawać. Nie próbuję robić z siebie czegoś, czym nie jestem. Zostałem wybrany – za to są również winni kardynałowie – robię to, co mogę".

Tak mieszkańcy Rzymu komentują decyzję Benedykta XVI

Wiara, rozum i walka z pedofilią

Stałym motywem pontyfikatu i nauczania Benedykta XVI było wskazywanie na relacje między wiarą i rozumem, na ukazywanie wierzącym i ludziom szukającym piękna drogi wiary, na zachęcaniu do dawania świadectwa wierze i przeciwstawianiu się „dyktaturze relatywizmu".

Benedykt XVI kontynuował proces oczyszczania Kościoła z księży pedofilów, szczególnie w Kościele irlandzkim, gdzie skala zjawiska spowodowała głęboki kryzys. Za pontyfikatu Benedykta XVI wszystkie konferencje episkopatów zostały zobowiązane do przygotowania instrukcji postępowania z księżmi oskarżonymi o molestowanie nieletnich.

Z wyborem na papieża kard. Ratzingera duże nadzieje wiązały środowiska tradycjonalistów i lefebrystów. Papież, który nieustannie podkreślał aktualność Soboru Watykańskiego II,  nie do końca spełnił ich nadzieje. W 2007 roku ogłosił motu proprio „Summorum Pontificum" w sprawie odprawiania mszy św. w rycie przedsoborowym (trydenckim), zrównując ją w prawach z rytem posoborowym.

Dwa lata później, w 2009 r., zdjął ekskomunikę z czterech biskupów konsekrowanych w 1988 r. bez zgody Stolicy Apostolskiej przez abp. Marcela Lefebvre'a. Rozpoczął też rozmowy z lefebrystami, czyli z Bractwem św. Piusa X, w sprawie przywrócenia jedności, ale nie zakończyły się powodzeniem wskutek nieuznawania przez członków bractwa całego nauczania Soboru Watykańskiego II.

Benedykt XVI nieustannie podkreśla aktualność Soboru Watykańskiego II, czego wyrazem było także ogłoszenie w Kościele – w związku z 50. rocznicą rozpoczęcia soboru – Roku Wiary.

Benedykt XVI nie poprawiał soboru, ale nadużycia posoborowe. Próbował wprowadzić w życie swoje hasło jeszcze z czasów przedpapieskich: „reforma reformy liturgii" – na mszach papieskich komunia św. udzielana była wiernym tylko do ust, fragmenty mszy były odmawiane po łacinie, większą uwagę zwracano na śpiewy.

Benedykt XVI kontynuował dialog ekumeniczny (podkreślał zbliżenie duchowe, wznowił rozmowy z Cerkwią moskiewską) i międzyreligijny.

Odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej, trzykrotnie był w synagodze.  W 2008 roku zgodził się zmienić tekst wezwania modlitwy wiernych za żydów w liturgii wielkopiątkowej i teraz zamiast modlitwy „o nawrócenie żydów" jest modlitwa „za żydów".

Krytyką, a także zamieszkami wywoływanymi przez muzułmanów, zakończył się wykład papieża wygłoszony w Ratyzbonie w 2006 roku podczas pierwszej wizyty w Niemczech. Muzułmanie poczuli się dotknięci cytatem na temat proroka Mahometa.

Gdy kilka miesięcy później papież pielgrzymował do Turcji, obserwowany był każdy jego krok i gest, a wizyta zakończyła się sukcesem.

Benedykt XVI wprowadził korekty do polityki beatyfikacyjnej i kanonizacyjnej prowadzonej przez Jana Pawła II, które można sprowadzić do trzech słów:  wolniej, mniej, trafniej. Zmodyfikował także ceremonie beatyfikacyjne, które zdecentralizował, i zmienił priorytety w wynoszeniu na ołtarze, wyraźniej zaznaczając różnice między świętymi, którzy mogą być czczeni w całym Kościele powszechnym, a błogosławionymi, których kult ograniczony jest do jednej diecezji czy zakonu.

Plotki o ustąpieniu

O tym, iż Benedykt XVI może ustąpić, plotkowano już rok temu, gdy do mediów przedostały się poufne notatki watykańskich dygnitarzy przesyłane do papieża, wzajemne donosy itd.

Bomba wybuchła wtedy, gdy się okazało, że wynosił je z papieskich komnat jego kamerdyner Paolo Gabriele, który został najpierw skazany przez sąd, a potem ułaskawiony przez papieża.

O pewnym chaosie organizacyjnym, a na pewno o niedoinformowaniu papieża świadczy m.in. sprawa zdjęcia ekskomuniki z czterech biskupów lefebrystów. Papież nie wiedział, że jeden z biskupów, Richard Williamson, zanegował Holokaust.

We wspomnianym wywiadzie Benedykt XVI przyznał, że jedną z trudności pełnienia urzędu są decyzje personalne. „Są trudne rozstrzygnięcia, bo nikt nie może zajrzeć w serce drugiego człowieka i każdy jest narażony na rozczarowania. I dlatego jestem tutaj ostrożny, lękliwy i dopiero po wielu różnorodnych konsultacjach podejmuję decyzję".

Benedykt XVI w ciągu ośmiu lat odbył 24 pielgrzymki zagraniczne – pierwszą do Polski w 2006 roku (wcześniej był w Niemczech na Światowych Dniach Młodzieży), ostatnią we wrześniu do Libanu. Wydał trzy książki o Jezusie z Nazaretu oraz wywiad rzekę „Światłość świata".

Gdy w kwietniu 2012 roku Benedykt XVI skończył 85 lat, powiedział: „Staję przed ostatnim etapem mego życia i nie wiem, co mnie czeka. Jednakże wiem, że jest Boże światło, wiem, że Pan zmartwychwstał, że Jego światło jest silniejsze niż wszelkie ciemności, że Boża dobroć jest silniejsza od wszelkiego zła tego świata. A to pomaga mi bezpiecznie iść naprzód". Według dziennika „L'Osservatore Romano" Benedykt XVI podjął decyzję o abdykacji wiele miesięcy temu, po podróży do Meksyku i na Kubę w marcu zeszłego roku. Jak podał rzecznik Ojca Świętego, po ustąpieniu Benedykt XVI zamieszka w zamkniętym klasztorze na terenie Watykanu.

Rezygnacja Benedykta XVI godzina po godzinie

Poniedziałek, godz. 11. Papież informuje kardynałów.

Podczas konsystorza poświęconego trzem nowym kanonizacjom papież niespodziewanie ogłasza swoją decyzję. – Zawezwałem was na ten konsystorz nie tylko z powodu trzech kanonizacji, ale także, aby zakomunikować wam decyzję o wielkiej wadze dla życia Kościoła. Rozważywszy po wielekroć rzecz w sumieniu przed Bogiem, zyskałem pewność, że z powodu podeszłego wieku moje siły nie są już wystarczające, aby w sposób należyty sprawować posługę Piotrową – zwrócił się po łacinie do kardynałów Benedykt XVI. Po czym oznajmił, że przestanie pełnić swoją posługę 28 lutego o godzinie 20.

Godz. 11.45. ANSA informuje opinię publiczną.

Włoska agencja prasowa ANSA jako pierwsza podała do publicznej wiadomości informację o rezygnacji Benedykta XVI. Stało się tak dlatego, gdyż watykanistka agencji Giovanna Chirri śledziła przebieg konsystorza, a także jako jedyna z dziennikarzy znała łacinę. W ślad za nią informację podają niemal wszystkie światowe media.

Godz. 12.30. Watykan potwierdza.