Manning powinien siedzieć w celi Breivika

Trudno o większy kontrast między amerykańskim i norweskim systemem karnym: w tym samym czasie, gdy w środę sędzia rozpoczął odczytywanie kary dla Bradleya Manninga, który może pozostać za kratkami nawet 136 lat, Anders Breivik wystąpił o prawo do studiowania na uniwersytecie w Oslo.

Aktualizacja: 01.08.2013 02:03 Publikacja: 01.08.2013 02:03

Więzienie Ila pod Oslo, gdzie karę odbywa Anders Breivik

Więzienie Ila pod Oslo, gdzie karę odbywa Anders Breivik

Foto: AFP, afp afp afp afp

Wymiar obu przestępstw też bardzo się różni, tylko w odwrotnych proporcjach. Manning jest co prawda oskarżony o największy przeciek tajnych dokumentów w historii USA, jednak nie zabił nikogo. Breivik ma zaś na sumieniu życie 77 osób w największym morderstwie w powojennej historii kraju.

Mimo to norweski sąd skazał w ubiegłym roku skrajnie prawicowego fanatyka na zaledwie 21 lat więzienia, choć z możliwością przedłużenia kary, jeśli skazany będzie nadal stanowił zagrożenie dla społeczeństwa.

Lata spędzone przez Breivika są jednak o wiele lżejsze niż to, co czeka Amerykanina. Dysponuje on trzypokojową celą urządzoną w taki sposób, aby „w jak największym stopniu przypominała warunki życia na zewnątrz”. Co prawda kilka dni temu morderca przesłał 27-stronicowy list do władz, w którym narzeka na warunki odbywania kary. Jednak typ problemów, jakie w nim podnosi, pokazują, jak łagodny jest system kar w Norwegii. Breivik domaga się m.in. więcej masła na śniadanie, uważa, że strażnicy go poganiają przy goleniu, twierdzi, że elastyczny (aby nie mógł służyć za broń) długopis, który dostał, jest niewygodny, a cenzura jego listów przez władze więzienia to złamanie prawa do wolności wypowiedzi.

Szczytem wszystkiego jest jednak podanie, jakie Breivik wysłał do uniwersytetu w Oslo, w którym domaga się możliwości studiowania nauk politycznych. Odrzucenie prośby jest co prawda możliwe, ale jeśli rzeczywiście nastąpi, to ze względów formalnych: potencjalny student nie ma matury.

Los Manninga jest zupełnie inny. W środę sprawozdawca ONZ ds. tortur Juan Mendez formalnie oskarżył USA o nieludzkie traktowanie 25-letniego wojskowego, który przez rok był przetrzymywany w całkowitej izolacji w małej celi bez okna, choć sąd nie wydał w jego sprawie żadnego wyroku. W takich warunkach Bradley Manning może jeszcze przesiedzieć kilkadziesiąt lat zależnie od decyzji, jaką w nadchodzących dniach odczyta sędzia. Ale to nie będzie sytuacja wyjątkowa: w USA w całkowitej izolacji przetrzymywanych jest obecnie ok. 80 tys. skazanych.

Łagodność norweskiego systemu sprawiedliwości może wywoływać oburzenie, ale jest on o wiele bardziej skuteczny od amerykańskiego. Liczba morderstw w Norwegii (0,6 na 100 tys. mieszkańców) jest proporcjonalnie aż osiem razy mniejsza niż w USA (4,7). Norweski system penitencjarny jest też o wiele tańszy od amerykańskiego, bo więźniów jest tylko 71 na 100 tys. mieszkańców, proporcjonalnie dziesięć(!) razy mniej niż w USA (743). Pod tym względem Ameryka przebija zresztą każdy inny kraj świata, łącznie z Rosją (561).

Logika działania norweskich władz opiera się jednak przede wszystkim na prewencji (np. poprzez programy socjalne dla bezdomnych, ograniczenie możliwości posiadania broni), podczas gdy w USA fundamentem systemu sprawiedliwości jest represja i wysokie kary więzienia (jeśli nie śmierci), nawet za takie przestępstwa, jak zaleganie ze spłatą długu.

Wymiar obu przestępstw też bardzo się różni, tylko w odwrotnych proporcjach. Manning jest co prawda oskarżony o największy przeciek tajnych dokumentów w historii USA, jednak nie zabił nikogo. Breivik ma zaś na sumieniu życie 77 osób w największym morderstwie w powojennej historii kraju.

Mimo to norweski sąd skazał w ubiegłym roku skrajnie prawicowego fanatyka na zaledwie 21 lat więzienia, choć z możliwością przedłużenia kary, jeśli skazany będzie nadal stanowił zagrożenie dla społeczeństwa.

Pozostało 82% artykułu
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1026
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1024
Świat
Szwajcaria odnowi schrony nuklearne. Już teraz kraj jest wzorem dla innych
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1023
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1022