Obrona: mali pasożytują na dużych

Decyzję o anulowaniu zamówienia na 22 gripeny E najnowszej generacji za 3,5 mld dolarów Szwajcarzy podjęli w niedzielnym referendum. 53,4 proc., głosujących uznało, że nowych maszyn armia nie potrzebuje. O przeprowadzenie konsultacji w tej sprawie wystąpiło zaledwie 50 tys. obywateli. Rząd natomiast zapowiadał, że uszanuje wynik głosowania.

– Z pewnością nie mamy pieniędzy na taką niepotrzebną inwestycję – uważa Susanne Leutenegger Oberholzer, deputowana z Partii Socjaldemokratycznej.

Zaledwie w lutym na lotnisku w Genewie wylądował pod przymusem samolot Ethiopian Airlines porwany przez drugiego pilota. Maszynę sprowadziły jednak na ziemię francuskie i włoskie myśliwce, bo poza godzinami pracy  biurowej szwajcarska armia nie miała gotowych do akcji samolotów.

– Trudno zgodzić się z opinią, że Szwajcaria musi oszczędzać na  inne niż obrona wydatki. Prawda jest raczej inna: od lat tnie inwestycje na armię, bo liczy, że w razie zagrożenia przyjdą jej z pomocą Francja, Niemcy i Włochy – mówi „Rz" Thomas Renard, ekspert Instytutu Spraw Międzynarodowych Egmont w Brukseli.

Zdaniem MFW Szwajcaria to siódmy najbogatszy kraj świata o rocznym dochodzie przekraczającym 46 tys. dol. na mieszkańca. Władze w Bernie na obronę przeznaczają jednak tylko 0,7 proc. dochodu narodowego, proporcjonalnie prawie trzykrotnie mniej niż Polska.

W Unii są jednak gorsze przypadki. W ub.r. smutny rekord należał do wciąż również bardzo zamożnej (39 tys. USD per capita) Irlandii, która korzystając z ochrony sąsiedniej Wielkiej Brytanii, przeznacza na obronę zaledwie 0,5 proc. PKB, mniej nawet od Luksemburga (0,6 proc.). ?– Cięcia są tak głębokie, że Dublin nie ma już ani jednego okrętu zdolnego wypłynąć w morze i ani jednego myśliwca zdolnego wznieść się w powietrze – pisze w „Irish Times" emerytowany pułkownik irlandzkiej armii Dorcha Lee.

– W przeliczeniu na mieszkańca wydatki na obronę w Republice Irlandii są pięciokrotnie mniejsze niż w Irlandii Północnej – przyznaje „Rz" Eoin McDonnell, ekspert Instytutu Spraw Międzynarodowych i Europejskich IIEA w Dublinie.

Rządy zarówno Wielkiej Brytanii, jak i Irlandii przeprowadziły w ostatnich  latach głębokie cięcia w wydatkach budżetowych. Londyn wciąż jednak przeznacza na armię 2,4 proc. PKB.

O swoje bezpieczeństwo nie martwi się także Belgia.

– Żyjemy w społeczeństwie, które już zapomniało o konfliktach zbrojnych i bardziej obawia się innego typu zagrożeń, na przykład dla ochrony środowiska. Wojna w Europie jest nie do pomyślenia, dlatego władze się do niej nie przygotowują – mówi Thomas Renard.

Belgia co prawda wciąż wydaje 1 proc. dochodu narodowego na obronę, ale właściwie cała ta suma idzie na pensje i wyżywienie personelu. Nakłady na inwestycje to zaledwie 2,8 proc. budżetu MON, najmniej ze wszystkich krajów NATO poza Bułgarią i Słowenią. Mimo takiego podziału wydatków także liczba belgijskich żołnierzy została radykalnie ograniczona: jest ich dziś tylko 31 tys. wobec 106 tys. w chwili upadku muru berlińskiego.