Francja: Zwycięstwo „żółtych kamizelek”

W tych dniach trzeba słuchać nie Paryża, lecz francuskiej prowincji, bo to stamtąd pochodzi przytłaczająca większość protestujących.

– Za mało i za późno – mówi „Rzeczpospolitej" o decyzjach rządu zastępca redaktora naczelnego „Courrier Picard" Jean-Marc Chevauche. To lokalna gazeta ukazująca się w Amiens, mieście, gdzie młodość spędził Emmanuel Macron i gdzie wciąż pracuje jako lekarz jego ojciec.

– Trzy czwarte Francuzów popiera „żółte kamizelki". Ich oczekiwania są oczywiście bardzo różne. Ale łączy je jedno: podważenie prawa do rządzenia prezydenta i premiera. W takiej sytuacji jedynym demokratycznym rozwiązaniem jest rozpisanie przedterminowych wyborów. W maju 1968 r., po miesiącu protestów, tak właśnie uczynił generał de Gaulle i odniósł zwycięstwo. Macron też powinien zaryzykować – przekonuje Chevauche.

Decyzję o spełnieniu postulatów, które trzy tygodnie temu doprowadziły do pierwszych blokad dróg we Francji, prezydent podjął w poniedziałek w nocy po konsultacjach w Pałacu Elizejskim z ministrami gospodarki i ochrony środowiska. Wstrzymanie podwyżki akcyzy od sprzedaży oleju napędowego uderza bowiem bezpośrednio w plan wycofania najbardziej trujących samochodów, i to tym bardziej że jednocześnie prezydent podjął decyzję o poluzowaniu zasad kontroli technicznej. Ale to nie koniec ustępstw. Na sześć miesięcy zostaną także wstrzymane podwyżki opodatkowania elektryczności. Dla budżetu państwa to łącznie koszt 2 mld euro w skali roku.

Mouraud boi się o życie

Edouard Philippe miał ogłosić ustępstwa rządu po spotkaniu z delegacją „żółtych kamizelek" (gilets jaunes). Ale do rozmów nie doszło, bo część protestujących, w tym inicjatorka ruchu, bretońska psycholożka Jacline Mouraud, przyznała, że dostała z tego powodu groźby śmierci, zaś inni uznali, że nie chcą mieć nic wspólnego z władzami.

W tej sytuacji premier wystąpił z przemówieniem, które radykalnie zrywa z dotychczasowym stylem prezydenta, przez wielu uważanym za arogancki.

– Zdałem sobie sprawę z powagi sytuacji. To jest gniew Francji, która pracuje ciężko, które nie może związać końca z końcem. Francji, która jest przyparta do muru. Ten gniew bierze się z poczucia głębokiej niesprawiedliwości: niemożności zapewnienia sobie godnego życia z owoców swojej pracy – oświadczył szef rząd. – Francuzi, którzy założyli żółte kamizelki, kochają swój kraj! – dodał.

Jak podają instytuty badania opinii publicznej, wśród protestujących jest wielu takich, którzy zarabiają minimalną pensje (SMIC), ale mają wrażenie, że bezrobotni korzystający z opieki socjalnej mają tylko niewiele mniejsze dochody, choć nie muszą rano zrywać się do pracy. Stąd decyzja szefa rządu, aby podwyższyć o 3 proc. SMIC, który już teraz wynosi 1188 euro netto miesięcznie (5 tys. zł). Koszty takiej inicjatywy ma pokryć w całości państwo, bo francuscy przedsiębiorcy i bez tego już uginają się pod rekordową w Unii presją fiskalną. Ale i państwa, którego dług dochodzi do 100 proc. PKB, nie bardzo stać na podejmowania kolejnych zobowiązań finansowych.

Dla Macrona priorytet jest jednak w tej chwili inny. Chodzi o uspokojenie nastrojów, zapobieżenie kolejnej sobocie chaosu, nawiązanie dialogu z ruchem, który do tej pory wymykał się jakiejkolwiek kontroli.

Ale wcale nie jest pewne, czy to się uda.

– Spodziewam się, że zbliżająca się sobota skończy się jeszcze brutalniejszymi starciami niż poprzednia – mówi „Rzeczpospolitej" Emmanuel Riviere, dyrektor centrum badania opinii publicznej Kantar France.