Boją się migrantów, pracy zdalnej i nie uprawiają seksu. Naukowcy zbadali pokolenie Z

Co piąty młody mężczyzna w Polsce ma problem z określeniem swojej tożsamości płciowej. Czuje się bardziej kobiecy niż męski. Podobne dylematy ma tylko 5 proc. młodych kobiet z pokolenia Z – pokazuje raport CBOS o zetkach, który poznała „Rzeczpospolita”.

Publikacja: 31.05.2025 20:30

Młodzi, zapytani o życie towarzyskie, opowiadali, że jest ono rozbudowane. Ze związkami natomiast je

Młodzi, zapytani o życie towarzyskie, opowiadali, że jest ono rozbudowane. Ze związkami natomiast jest już trudniej.

Foto: stock.adobe.com

Mieli być roszczeniowi, myślący tylko o sobie i przedkładający życie prywatne nad zawodowe. Okazało się, że są osamotnieni, niepewni co do własnej płci, niechętni pracy zdalnej – CBOS przebadał właśnie pokolenie Z. „Rzeczpospolita” poznała wyniki tego raportu.

– Wbrew różnym doniesieniom medialnym czy wypowiedziom ekspertów, pokolenie Z aż tak bardzo nie różni się od pokolenia milenialsów. Nie są z innej planety. Oczywiście pod pewnymi względami się różnią, ale mam wrażenie, że w przypadku młodszego pokolenia poszczególne postawy są raczej determinowane przez płeć, a nie tylko wiek – mówi „Rzeczpospolitej” dr Jonathan Scovil, socjolog, współautor badania.

Pokolenie Z nie chce pracować zdalnie

Media pełne są poczytnych artykułów o tym, jak trudno jest pracować z przedstawicielami pokolenia Z, którym zależy na pracy zdalnej, by móc z przyjaciółmi popijać w kawiarni matche na sojowym mleku. Tymczasem badania tego stereotypu nie potwierdzają – zaledwie 15 proc. wskazało na możliwość pracy zdalnej jako decydującego kryterium przy podejmowaniu pracy. To tyle samo odpowiedzi co w pokoleniu Y.

Co jest ważne dla zetek? Dobre zarobki (65 proc.), dobra atmosfera w pracy i dobre relacje z innymi pracownikami (32 proc.) oraz równowaga między życiem zawodowym i prywatnym (29 proc.). – Zapytaliśmy ich o to, jakie dochody uznawaliby za takie pozwalające żyć na dobrym poziomie. Największa część z nich zadeklarowała, że na rękę to jest pomiędzy 5 tys. zł a 6 tys. zł. Nie jest to jakaś zawrotna suma – mówi Scovil. – Twierdzenie, że mają lekceważący stosunek do pracy, jest przesadzone – dodaje.  

Czytaj więcej

Pokolenie Z przegrywa ze stresem w pracy. Młodzi wolą wygodne rozwiązanie

Co jednak różni młodych od ich rodziców? – Pokolenie Z trochę częściej się zgadza na przykład ze stwierdzeniem, że mogłoby nie przyjść do pracy, żeby w danym momencie zadbać o swoje zdrowie psychiczne. Albo to, że nie zgodziliby się pracować na urlopie – wskazuje badacz.  

Pokolenie Z. Trudne decyzje dotyczące płci

O ile jednak praca nie stanowi większego problemu, o tyle już kwestie związane z seksualnością czy tożsamością płciową są dla nich wyzwaniem. W badaniu poproszono młodych Polaków o umiejscowienie się na skali męskości-kobiecości, na której 1 oznaczało „całkowicie męski(a)”, a 7 „całkowicie kobiecy(a)”. Tylko niecała połowa wybrała skrajne punkty skali (45 proc.), a więcej niż co dziesiąty nie umiejscowił się ani bliżej bieguna męskiego, ani kobiecego (11 proc.). Co piąty mężczyzna identyfikował się jako bardziej kobiecy niż męski (21 proc.) wobec zaledwie co dwudziestej kobiety plasującej się po męskiej stronie skali (5 proc.). – Byłem zaskoczony tym wynikiem, kompletnie się tego nie spodziewałem – mówi wprost dr Scovil, dodając, że na pierwszy rzut oka wydaje się to trudne do pogodzenia z faktem, że wśród młodych mężczyzn dominują wyraźnie prawicowe poglądy – To pokazuje, że wobec dzisiejszego chaosu panującego wokół wzorców męskości młodzi mężczyźni przyjmują skrajnie różne postawy. Częściej starają się trzymać tych starych, tradycyjnych wzorców, ale zdarza się też, że poniekąd „wypisują się” z męskości, nie znajdując dla siebie żadnego sensownego modelu bycia mężczyzną – mówi badacz. 

Bo jaki rzeczywiście powinien on być? Przede wszystkim uprzejmy wobec kobiet: 88 proc. ankietowanych uważa, że powinien przepuszczać kobiety w drzwiach, 61 proc. – płacić za nie na randkach, a 81 proc. wymaga od nich, by umieli prowadzić samochód. Czy może płakać? Zdecydowanie tak – przeciwko stereotypowi, że mężczyźni nie powinni okazywać słabości, zaprotestowało 69 proc. badanych.

Czytaj więcej

Pokolenie Z już zmienia rynek pracy

Z kolei jaka powinna być kobieta? Ładna i zadbana (70 proc. wskazań) i nie powinna mieć zbyt wielu partnerów seksualnych (47 proc.). Natomiast nie musi być zawsze miła (53 proc. głosów sprzeciwu), ani zajmować się dziećmi (72 proc.) i przygotowywać posiłków dla rodziny (58 proc.). Czy to się podoba młodym mężczyznom? Niespecjalnie – badania pokazują, że to właśnie oni znacznie częściej bronili tradycyjnego podziału ról. – Wydaje mi się, że to m.in. dlatego młodzi mężczyźni bardziej skłaniają się do prawicowych poglądów i popierają właśnie takie ugrupowania – mówi Scovil.

Badanie CBOS. Młodzi z przyjaciółmi, ale bez seksu

Różnica w postrzeganiu roli kobiety i mężczyzny przekłada się na związki i to, jak często młodzi uprawiają dziś seks. – W tym bloku pytań o ich życiu towarzyskim, uczuciowym, erotycznym ciągle do nas wracała teza o tym, że to pokolenie bardziej cierpi na osamotnienie – mówi Scovil.

To trochę paradoks, bo młodzi, zapytani o życie towarzyskie, opowiadali, że jest ono rozbudowane. Tylko co dziesiąty badany nie ma żadnego lub ma tylko jednego przyjaciela. Większość wskazywała, że ma ich ponad czterech. Jak często zetki spotykają się ze znajomymi? Aż 65 proc. badanych deklarowało, że co najmniej kilka razy w miesiącu. I to twarzą w twarz, bo pomimo rosnącego znaczenia serwisów społecznościowych większość preferuje kontakt bezpośredni.

Ze związkami natomiast jest już trudniej. W pokoleniu Z (18–29 lat) odsetek osób niebędących w związku to aż 44 proc. Czy jest to efekt tego, o czym mówi się od dawna – że patrzące na lewo kobiety nie potrafią się dogadać ze skierowanymi na prawo mężczyznami? I tak, i nie. Badania pokazują, że wśród mężczyzn odsetek osób samotnych jest bardzo zbliżony, niezależnie od ich poglądów politycznych, i utrzymuje się w przedziale 26–30 proc.

Czytaj więcej

Jak pokolenie Z wydaje pieniądze? Nowy raport: Ma być drogo i luksusowo

Bardziej jest to widoczne wśród kobiet – młode Polki o lewicowych poglądach rzeczywiście są wyraźnie częściej samotne (35 proc. wobec 27 proc. Polek o prawicowych poglądach i 17 proc. o centrowych). – Młode kobiety, zwłaszcza lewicowe, często częściej niż inne grupy deklarowały rozmaite negatywne stany emocjonalne, czy właśnie poczucie osamotnienia, frustracji i smutku – mówi Scovil, dodając, że może być to efekt tego, że młode kobiety się do samotności po prostu częściej przyznają.  

Pozostaje jeszcze kwestia aktywności seksualnej. – Wśród najmłodszych badanych odsetek osób nieaktywnych seksualnie jest uderzająco wyższy niż w innych grupach wiekowych – mówi badacz. Dane pokazują, że aż co trzeci Polak mający między 18 a 24 lata nie uprawiał seksu w ciągu ostatnich 12 miesięcy, a 8 proc. osób w tym wieku nigdy nie uprawiało seksu.

Abstynencja seksualna była też ponadprzeciętnie częsta wśród uczniów i studentów (43 proc.), osób niebędących obecnie w związku (52 proc.) oraz praktykujących religijnie kilka razy w tygodniu (33 proc.). Wśród najmłodszych Polaków odsetek osób nieaktywnych seksualnie jest zauważalnie wyższy wśród prawicowych mężczyzn (40 proc. wobec 25 proc. w grupie zwolenników lewicy) i wśród kobiet o poglądach lewicowych (34 proc. wobec 23 proc. w grupie o poglądach prawicowych) – pokazują badania.

Żyją w strachu przed migrantami. Klimat zetki martwi mniej

Co jest dla zetek najważniejsze w życiu? Zaskoczenia nie ma, bo odpowiedzi są podobne jak u milenialsów: rodzina, zdrowie, uczciwość i spokój. Ale już zdecydowanie mniejsze znaczenie ma sława – jest ona nieistotna dla 65 proc. badanych. Z kolei bogactwo jest uważane za ważne dla 56 proc. ankietowanych. Nie przywiązują wagi także do religii, a patriotyzm jest ważny dla dwóch trzecich ankietowanych (ale bardzo ważny tylko dla niewielu więcej niż co piątego respondenta – 22 proc.), nieistotny dla 19 proc. Mniejsze znaczenie ma także kontakt z kulturą i ekologia.

Czytaj więcej

5 najważniejszych trendów wykreowanych przez pokolenie Z w 2024 roku. Warto je znać

Tym samym kolejnym mitem okazało się też przekonanie, że młodzi ludzie najbardziej obawiają się zmian klimatycznych. – Kwestie globalnego ocieplenia były dopiero pod koniec na liście tych największych zagrożeń – mówi Scovil. Czego więc boją się młodzi Polacy? Badania pokazują, że przede wszystkim migrantów z Bliskiego Wschodu i z Afryki, wojny światowej i tego, że Rosja napadnie nie Polskę.

Mieli być roszczeniowi, myślący tylko o sobie i przedkładający życie prywatne nad zawodowe. Okazało się, że są osamotnieni, niepewni co do własnej płci, niechętni pracy zdalnej – CBOS przebadał właśnie pokolenie Z. „Rzeczpospolita” poznała wyniki tego raportu.

– Wbrew różnym doniesieniom medialnym czy wypowiedziom ekspertów, pokolenie Z aż tak bardzo nie różni się od pokolenia milenialsów. Nie są z innej planety. Oczywiście pod pewnymi względami się różnią, ale mam wrażenie, że w przypadku młodszego pokolenia poszczególne postawy są raczej determinowane przez płeć, a nie tylko wiek – mówi „Rzeczpospolitej” dr Jonathan Scovil, socjolog, współautor badania.

Pozostało jeszcze 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Społeczeństwo
Zaginęła piętnastolatka. Policja prosi o pomoc w poszukiwaniach
Społeczeństwo
Sport strzelecki. To nie jest sposób, aby zdobyć „klamkę”
Społeczeństwo
Do Polski zbliżają się upały? Wiadomo, gdzie i kiedy będzie najcieplej
Społeczeństwo
Projekt o emeryturach tancerzy to bubel? Krytyczna opinia w Sejmie
Społeczeństwo
Państwo w Państwie. Brutalny atak nożownika w Szczecinie. Sprawca na wolności.
Materiał Promocyjny
Pogodny dzień. Wiatr we włosach. Dookoła woda po horyzont