Celnicy dyskryminowani przez prawo

Zamieszanie związane jest z ustawą o Służbie Celnej, która weszła w życie 31 października 2009 r. Spowodowała ona, że funkcjonariusze otrzymali nowe stanowiska, miejsca służby i uposażenia. Dotychczasowe stanowiska zostały na nowo opisane, a potem wycenione według zasad ujętych w kontrowersyjnym zarządzeniu, które Ministerstwo Finansów zamierza poprawić.

Tymczasem obecne  przepisy doprowadziły do nierównego traktowania pracowników. Wielu zostało zdegradowanych . Często celnicy otrzymywali niższe stanowiska, a co za tym idzie i wynagrodzenia. W szczególności dotknęło to tych, którzy najbardziej narażeni są na kontakt z przestępczością, podróżnymi, importerami i przemytnikami.

– W wyniku wartościowania i na stanowiskach specjalistycznych, i na eksperckich wykonywane są te same zadania. Tymczasem osoby wykonujące podobne zadania miały mieć te same stanowiska – mówi Sławomir Siwy, przewodniczący ZZ Celnicy PL. – Niektórzy funkcjonariusze są nawet ekspertami po pięciu latach w Służbie Celnej. Nie mają przy tym choćby zasadniczego kursu celnego ani doświadczenia – skarży się jeden z celników. – A funkcjonariusze z wieloletnim stażem, którzy pracowali w różnych komórkach, otrzymali stanowiska specjalisty bez możliwości jakiejkolwiek podwyżki i awansu w stanowisku przy wykonywaniu tych samych zadań co eksperci.

Błędne założenia

Pomysł oceny pracy od początku nie podobał się celnikom. Jeszcze na etapie projektowania zarządzenia twierdzili, że metoda przypisania wartości do ich pracy oparta jest na niejasnych zasadach nieuwzględniających wiedzy i doświadczenia zawodowego. Wycenę pracy przeprowadzono w  nowatorski sposób. Prof. Maria Juchnowicz ze Szkoły Głównej Handlowej oceniająca jeszcze w zeszłym roku koncepcję uznała jej podstawowe założenia za merytorycznie poprawne. Miała jednak zastrzeżenia do metody wyceny. Teraz celnicy walczą o zmianę przepisów. Kwestionują też ich konstytucyjność. Wysłali pisma do rzecznika praw obywatelskich i Najwyższej Izby Kontroli.

Tymczasem zdaniem resortu wprowadzenie opisu i wartościowania stanowisk wspiera zarządzanie celnikami.

– To duża grupa zawodowa licząca blisko 16 tys. osób – mówi Grzegorz Smogorzewski, dyrektor Departamentu Służby Celnej w MF. – Proces wartościowania był bardzo trudny do przeprowadzenia.

Zmiany przepisów

MF skończyło właśnie audyt procesu wartościowania stanowisk. W jego wyniku mają zmienić się przepisy.

– Będziemy korygować zarządzenie – obiecuje Smogorzewski. Zmienią się zbliżone zadania, którym przypisano inną wartość. Zostanie ujednolicona. Tak jak i czasochłonność, którą nieprawidłowo przypisano zadaniom. Resort przygotował projekt nowelizacji zarządzenia. Mimo oczekiwań w ocenie celników zmiany nie poprawią ich sytuacji ( patrz ramka).

Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki s.gortynska@rp.pl

Opinia

Barbara Smolińska, przewodnicząca Zrzeszenia ZZ Służby Celnej RP

Proponowane przez MF innowacje w zarządzeniu nie przyniosą zmian co do stanowisk służbowych, które funkcjonariusze zajmują. Projekt wprowadza kosmetyczne modyfikacje w zakresie zadań realizowanych w poszczególnych komórkach, ich wartości i czasochłonności. Nie są one równoznaczne z automatyczną zmianą stanowiska służbowego dla funkcjonariusza w razie stwierdzenia, że wartość jego stanowiska jest wyższa. Wtedy nadal pozostaje on na tym, które zajął 1 stycznia 2011 r. Awans na wyższe może nastąpić tylko w drodze naboru wewnętrznego, do którego mogą przystąpić wszyscy spełniający wymagania. W praktyce wartościowano nie stanowiska, ale ludzi.