Samorządowcy mają więcej obowiązków niż inni zatrudnieni

Z zajmowanym przez samorządowca stanowiskiem wiąże się więcej wymagań, np. dbanie o dobry interes państwa.Zakres obowiązków pracownika samorządowego wynika z ustawy z 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (tekst jedn. DzU z 2001 r. nr 142, poz. 1593 ze zm., dalej ustawa). Powinien on dbać o wykonywanie zadań publicznych i o środki publiczne. Obowiązany jest też uwzględniać dobry interes państwa i indywidualne interesy obywateli (art. 15 ustawy).

Do szczególnych obowiązków samorządowca zalicza się:

- przestrzeganie prawa,

- wykonywanie zadań urzędu sumiennie, sprawnie i bezstronnie,

- informowanie organów, instytucji i osób fizycznych oraz udostępnianie dokumentów znajdujących się w urzędzie, jeżeli prawo tego nie zabrania,

- zachowanie tajemnicy państwowej i służbowej w zakresie przewidzianym przez prawo,

- uprzejme i życzliwe zachowanie w kontaktach ze zwierzchnikami, podwładnymi, współpracownikami oraz z obywatelami,

- godne zachowanie w miejscu pracy i poza nim.

Podobnie jak każdy inny pracownik także samorządowcy muszą sumiennie i starannie wypełniać polecenia przełożonych (art. 16 ustawy). Zdaniem Sądu Najwyższego pracodawca może wezwać pracownika samorządowego, aby przestał wykonywać określone zajęcia, które w ocenie szefa są sprzeczne z obowiązkami samorządowca lub mogą wywołać podejrzenie o jego stronniczość czy interesowność. Taka osoba w zasadzie musi niezwłocznie podporządkować się takiemu poleceniu przełożonego, co wynika z art. 16 ustawy o pracownikach samorządowych (wyrok z 10 lutego 2006 r., I PK 157/05).

Zaniechanie udzielenia informacji lub udzielenie jej w sposób niepełny albo nieprawdziwy uznaje się za naruszenie obowiązków przez pracownika. Można go za to pociągnąć do odpowiedzialności porządkowej i dyscyplinarnej. Jeśli wskutek takiego postępowania pracownika obywatel poniósł szkodę majątkową, osoba prawna musi ją naprawić na podstawie art. 416 kodeksu cywilnego (wymóg naprawienia szkody wyrządzonej z winy organu osoby prawnej).

Do 10 października ubiegłego roku pracownik samorządowy musiał przestrzegać zakazu wykonywania zajęć, które były sprzeczne z jego obowiązkami lub mogły wywołać podejrzenie o jego stronniczość lub interesowność.

Wymóg ten został zmodyfikowany i obecnie pracownik samorządowy nie może wykonywać zajęć tożsamych, które są sprzeczne lub związane z zajęciami, które wykonuje w zakresie obowiązków służbowych (art. 18 ustawy). Zakaz ten dotyczy zajęć, których wykonywanie dodatkowo wywoływałoby uzasadnione podejrzenie o stronniczość lub interesowność pracownika samorządowego.

Przepisy nie określają jednak, jakie zadania naruszają powinności samorządowców. Zdaniem Sądu Najwyższego prywatna działalność gospodarcza wykonywana przez pracownika samorządowego w czasie i miejscu zatrudnienia jest sprzeczna z jego obowiązkami pracowniczymi. Może to też uzasadniać podejrzenie o stronniczość lub interesowność nawet wtedy, gdy dotyczy działalności nieobjętej bezpośrednio jego zakresem czynności pracowniczych (wyrok z 15 lutego 2006 r., II PK 134/05).

Prowadzenie przez samorządowca działalności gospodarczej obejmującej czynności ściśle związane z jego obowiązkami pracowniczymi uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę na podstawie art. 18 ustawy o pracownikach samorządowych. Wchodzi tu w grę podejrzenie o stronniczość i interesowność. Szef nie musi zatem wykazywać, że pracownik wykonywał swoje obowiązki stronniczo lub interesownie, a zwłaszcza że uzyskiwał w związku z ich wykonywaniem jakiekolwiek korzyści (wyrok Sądu Najwyższego z 18 czerwca 1998 r., I PKN 188/98). W razie gdy pracownik samorządowy naruszy którykolwiek z obowiązków, jego szef niezwłocznie rozwiązuje z nim bez wypowiedzenia stosunek pracy w trybie art. 52 § 2 i 3 k.p. lub odwołuje go ze stanowiska (art. 18 ustawy).

Jeden z podstawowych obowiązków ciążących na pracownikach samorządowych polega na złożeniu dwóch oświadczeń. Jedno dotyczy informacji o prowadzeniu działalności gospodarczej, drugie odnosi się do jego stanu majątkowego.

o prowadzeniu działalności gospodarczej

To art. 18a ustawy nakazuje, aby pracownik samorządowy złożył oświadczenie o prowadzeniu działalności gospodarczej. W nim dokładnie określa jej charakter. Umożliwia to sprawdzenie, czy jej prowadzenie nie jest sprzeczne z obowiązkami pracowniczymi. Każda zmiana charakteru tego biznesu oznacza dla pracownika konieczność złożenia odrębnego oświadczenia.

Oświadczenie o prowadzeniu działalności gospodarczej pracownik powinien złożyć pracodawcy samorządowemu w ciągu 30 dni od:

– zatrudnienia,

– podjęcia działalności gospodarczej lub zmiany jej charakteru (art. 18a ustawy).

Jeśli nie przekaże tego pisma w wymaganym 30-dniowym terminie, musi się liczyć z odpowiedzialnością dyscyplinarną. Natomiast gdy poda w nim nieprawdę lub zatai jakieś fakty (np. w ogóle nie poinformuje o prowadzonej działalności), naraża się na odpowiedzialność na podstawie art. 233 § 1 kodeksu karnego.

o stanie majątkowym