Czy będą wyłudzać alimenty od gmin

To efekt przywrócenia od października Funduszu Alimentacyjnego. Gminy już teraz obawiają się, że niektórym będzie chodziło wyłącznie o wyłudzenie wsparcia.

Likwidacja tego funduszu w 2004 roku i preferowanie osób samotnie wychowujących dzieci przy wypłacaniu świadczeń rodzinnych przyniosły falę fikcyjnych rozwodów i separacji. Jednocześnie spadła liczba spraw o alimenty. Czy powrót Funduszu Alimentacyjnego wywoła odwrotną tendencję?

Od października, jeśli w rodzinie dochód nie przekracza 725 zł netto na osobę, na dziecko będą przysługiwały świadczenia alimentacyjne w wysokości zasądzonej przez sąd (maksymalnie 500 zł). Chodzi o sytuację, gdy nie udaje się ich wyegzekwować od zobowiązanego rodzica. Wynika to z ustawy z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (DzU nr 192, poz. 1378).

Ustawa stwarza pokusy, aby wystąpić o alimenty tylko po to, aby dostać pomoc państwa.

– Jeżeli kobieta uważa, że należą się jej alimenty na dziecko, powinna o nie wystąpić. Niestety, wiele osób jest skażonych patologiczną zaradnością – przyznaje prof. Marek Andrzejewski z Uniwersytetu Szczecińskiego, specjalista od prawa cywilnego i rodzinnego, były pełnomocnik Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej na rzecz ustawy o FA.

Do otrzymania świadczenia alimentacyjnego z gminy nie będzie potrzebny rozwód (dziś zaliczka należy się samotnym rodzicom). Rodzic może zaś wystąpić przeciwko drugiemu o alimenty na dziecko, także gdy są małżeństwem. Do nieuczciwych zachowań może skłaniać także to, że w najbliższym okresie zasiłkowym do świadczeń rodzinnych uprawnia dochód wynoszący 504 zł, a więc o ponad 200 zł niższy niż przy świadczeniach alimentacyjnych. Łatwiej więc będzie uzyskać wsparcie rodzinom, w których na dziecko są zasądzone alimenty.

– Można się spodziewać, że żony będą występować o nałożenie obowiązku alimentacyjnego na niepracującego męża. Ten przed sądem się na to zgodzi. Po dwóch miesiącach bezskutecznej egzekucji będziemy płacić na dzieci. Oczywiście dotyczy to części rodzin: patologicznych i niezdających sobie sprawy ze skutków prawnych takiego postępowania – uważa Małgorzata Harasimowicz, dyrektor Wydziału Świadczeń Rodzinnych w Toruniu.

Wyższa kwota świadczeń alimentacyjnych, które będą wypłacać gminy (dziś podstawowa wysokość zaliczki alimentacyjnej to 170 zł), ma jeszcze jeden skutek.

– Ruszyła fala pozwów o podwyższenie alimentów – twierdzi Harasimowicz.

Takie zapędy powinno hamować przede wszystkim to, że dłużnik jest zobowiązany oddać państwu pomoc przekazaną na jego dziecko w postaci świadczeń alimentacyjnych. Będzie ścigany nie tylko przez komornika, ale także przez urząd skarbowy (druga droga egzekucji) i samą gminę (wywiady środowiskowe, aktywizacja zawodowa, w ostateczności zabranie prawa jazdy i skierowanie spawy do prokuratury). Czy jednak sankcje zniechęcą notorycznie uchylających się od płacenia alimentów, a często także od pracy? Perspektywa zwrotu pomocy nie przeraża dłużników także dlatego, że ściągalność zaliczek alimentacyjnych jest znikoma.

Potencjalnym patologiom powinny zapobiegać sądy rodzinne i realizatorzy świadczeń. Ci drudzy zwracają jednak uwagę, że niekiedy sądy przyznają i podwyższają alimenty, nie bacząc na sytuację zobowiązanego.