Wniosek na wszelki wypadek

Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie rozstrzygał o niekonstytucyjności przepisów dotyczących świadczeń rodzinnych i alimentacyjnych (zob. ramka).

– Borykamy się z dwiema źle napisanymi ustawami: [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=60E58539FAB1CD7690959E52485832C4?id=182545]o świadczeniach rodzinnych[/link] i [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=DD0D844FA7DD2D11BD03BAA2BC29DCEC?id=295707]pomocy uprawnionym do alimentów[/link]. Nie tworzą systemu pomocy dla rodzin, lecz są wyrazem pojawiających się czasem prorodzinnych gestów – mówi Małgorzata Harasimowicz, dyrektor Wydziału Świadczeń Rodzinnych w Toruniu.

[srodtytul]Samotny rodzic[/srodtytul]

Najboleśniejszą lekcję odebrali ci, którym przysługiwały zaliczki alimentacyjne na podstawie nieobowiązującej już [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=50B570D305E79B99F429310745826159?id=177748]ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych[/link]. TK za sprzeczną z konstytucją uznał zasadę, że zaliczka się nie należy, gdy osoba nie wychowuje dziecka samotnie. Komu gmina na podstawie niekonstytucyjnych przepisów zaliczek odmówiła, mógł wnieść skargę o wznowienie postępowania na podstawie art. 145a § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=616F030E6101AA2F6E6A2126CB1AFCFC?id=133093]kodeksu postępowania administracyjnego[/link] (w ciągu miesiąca od wejścia w życie wyroku TK) i w ten sposób wstecznie otrzymać pomoc – aż za trzy okresy zasiłkowe. Tymczasem wiele osób wniosków w ogóle nie składało, wiedząc, że pomocy nie dostaną. Nie miały odmów, które pozwoliłyby im wznowić postępowanie i uzyskać wstecznie zaliczki. Stracili więc ci, którzy działali w zaufaniu do obowiązującego wówczas prawa. Chcą teraz odszkodowania od Skarbu Państwa na podstawie art. 417[sup]1 [/sup][link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=2C754A9F1E24B7DB3D86FC34336E06AA?id=70928]kodeksu cywilnego[/link].

– Liczymy się z tym, że na tej drodze pieniędzy nie uda się uzyskać szybko – mówi radca prawny Krzysztof Gaweł z kancelarii Sylwii Szymczak z Opola.

[srodtytul]Proś, o co się da[/srodtytul]

Te [b]doświadczenia skłoniły rodziców do zamieszczenia apelu na portalu Nasza-Klasa, aby ubiegać się o świadczenia, nawet jeśli nie spełnia się warunków do ich otrzymania.[/b] „Składając wnioski, nic nie tracicie, a w razie zmian będziecie mieć podstawę do odzyskania pieniędzy” – pisze jedna z matek. I chyba ma rację.

– Złożyliśmy wiele wniosków do TK w sprawach pomocy dla rodzin. Kierujemy też wnioski do Ministerstwa Pracy o interwencję legislacyjną – mówi Lesław Nawacki z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich.

Wątpliwości natury konstytucyjnej jest wiele. Rzecznik praw obywatelskich wystąpił do minister pracy z pytaniem, dlaczego pełnoletnia osoba jest pozbawiona świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego z tego względu, że posiada własne dziecko. Czemu rodzina, w której jest więcej niż jedno dziecko niepełnosprawne, może otrzymać świadczenie pielęgnacyjne tylko ze względu na opiekę nad jednym z nich?

Na odpowiedź TK czekają sądy. WSA w Białymstoku nie wie, dlaczego nie różnicuje się dochodu na osobę w rodzinie w zależności od tego, ile dzieci niepełnosprawnych się w niej wychowuje ([b]sygn. P 41/09[/b]). WSA w Bydgoszczy zastanawia się, czy słusznie się pozbawia świadczenia pięlegnacyjnego osoby wymagające opieki pozostające w małżeństwie, gdy oboje małżonkowie legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności ([b]sygn. P 41/09[/b]). W TK są też dwie kolejne sprawy z tego zakresu ([b]sygn. P 32/09 i U 3/09[/b]).

– Ustawa o świadczeniach rodzinnych wyglądała obiecująco. Ale pora na jej generalny remanent. Praktyka pokazała, że nie sprawdza się zbyt dobrze – mówi Lesław Nawacki.