NIK wytyka samorządom brak troski o mniejszości

Najwyższa Izba Kontroli po raz pierwszy od wejścia w życie ustawy o mniejszościach zbadała, jak ona działa w praktyce. Wniosek? Jest wiele niedociągnięć, ale sytuacja nie jest zła. Instytucje rządowe i samorządy tworzą dobre warunki do rozwoju kultury, języka i podtrzymywania tożsamości mniejszości narodowych i etnicznych – mówi raport, do którego dotarła „Rz”. W porównaniu z budzącą wiele kontrowersji w UE sytuacją Romów we Francji Polska wypada dobrze.

[srodtytul]Zwlekają z dotacjami[/srodtytul]

W Polsce żyje ponad 253 tys. osób uważających się za członków mniejszości narodowej czy etnicznej. Państwo zobowiązane do ich finansowego wspierania w latach 2007 – 2009 przeznaczyło na nie 500 mln zł. NIK sprawdziła (kontrola objęła lata 2007 – 2010), jak i na co je wydano. Najwięcej zastrzeżeń ma do współpracy gmin z organizacjami mniejszości.

– 11 gmin na 18 zbadanych nie podejmowało inicjatyw, które przybliżałyby znaczenie mniejszości – mówi „Rz” prezes NIK Jacek Jezierski.

Z kolei trzy gminy, co czwarta szkoła i dwa ośrodki kultury nie współpracowały z lokalnymi organizacjami mniejszości. Nie określano ich potrzeb, a w siedmiu gminach spraw mniejszości nie poruszano na obradach rady gminy. Takie zastrzeżenia dotyczą np. gminy Hajnówka z liczną mniejszością białoruską.

– Z Muzeum Kultury Białoruskiej w Hajnówce współpraca osłabła – przyznaje „Rz” wójt gminy Olga Rygorowicz. – Ale wspieramy np. Centrum Kultury Białorusi, a oni nam pomagają, gdy są potrzebne podręczniki do języka białoruskiego.

NIK wytyka, że MSWiA zwleka z przekazywaniem dotacji organizacjom mniejszości. W latach 2007 – 2008 działającym na rzecz społeczności romskiej resort rozliczył w terminie trzy projekty na 35 złożonych. A finanse – jak twierdzą te organizacje – to największy problem. – Dostajemy dotacje z MSWiA, ale potrzebne jest wsparcie z samorządów – mówi „Rz” Tomasz Tichoniuk, dyrektor Muzeum i Ośrodka Kultury Białoruskiej w Hajnówce. Białorusini stanowią tam ponad połowę mieszkańców.

Izba pochwaliła tylko jeden z siedmiu domów kultury: Dom Kultury Litewskiej w Puńsku. – Mamy swój chór, teatr, kapelę ludową, zespół choreograficzny i dziecięcy zespół wokalny. Należy do nich ok. 330 osób – mówi „Rz” Jolanta Malinowska-Wiaktor, reżyser w domu kultury.

[srodtytul]Brakuje podręczników[/srodtytul]

– Wszystkie skontrolowane szkoły zapewniają uczniom mniejszości narodowych i etnicznych warunki podtrzymywania poczucia tożsamości religijnej – ocenia prezes Jezierski.

Ale niepokoi, że w dziewięciu na 12 sprawdzonych szkół brakowało podręczników do obowiązkowych zajęć języka mniejszości. W trzech nie włączono tego języka do zajęć obowiązkowych. Brakowało też podręczników do historii i geografii kraju pochodzenia dla mniejszości niemieckiej, ukraińskiej, białoruskiej i litewskiej. W połowie szkół do nauki języków używano książek nieaktualnych.