Przekształcanie szpitali: nowe przepisy zamiast planu B

Opierając się na przepisach ustawy o finansach publicznych Rada Ministrów  27 kwietnia 2009 ustanowiła program wieloletni pod nazwą „Wsparcie jednostek samorządu terytorialnego w działaniach stabilizujących system ochrony zdrowia”, potocznie zwany planem B.

Organem właściwym dla realizacji programu jest minister zdrowia we współpracy z Narodowym Funduszem Zdrowia, Bankiem Gospodarstwa Krajowego oraz jednostkami samorządu terytorialnego, wspieranymi przez powołaną w tym celu specjalną grupę ekspertów. Realizację planu B założono do końca 2011 r., natomiast zgodnie z dyspozycją rządu program został wygaszony 20 sierpnia 2011.

Tak więc dziś nie ma już sensu przybliżanie szczegółowych założeń planu B. Wraz z wejściem w życie ustawy o działalności leczniczej 1 lipca 2011 pojawiły się natomiast nowe możliwości dla jednostek samorządowych.

Co to była za alternatywa

Plan B był alternatywą dla rządowego pakietu ustaw zdrowotnych skutecznie zawetowanych przez prezydenta RP.

Podstawowym założeniem planu B  była likwidacja samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz udzielenie wsparcia finansowego jednostkom samorządu terytorialnego na spłatę pozostałych po zlikwidowanych jednostkach zobowiązań publicznoprawnych znanych na  31 grudnia 2008 oraz cywilnoprawnych wynikających z zaciągniętych kredytów bankowych na podstawie art. 34 ust. 1 pkt 3 ustawy o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej.

Wskaźnik zadłużenia

Ustawa o działalności leczniczej wprowadziła  istotne zmiany systemowe, np. przewiduje możliwość przekształcenia SP ZOZ w spółkę prawa handlowego. Dotychczas konieczne było uprzednie zlikwidowanie SP ZOZ i dopiero powołanie w jego miejsce spółki prawa handlowego.

Dziś istotnym elementem procedury przekształcenia jest ustalenie wskaźnika zadłużenia SP ZOZ, od wartości którego zależy wartość zobowiązań zakładu, jakie w związku z przekształceniem zostanie przejęte przez jednostkę samorządu terytorialnego, jako podmiot tworzący. Ustalenie wskaźnika może nastąpić w wyniku audytu majątkowego szpitali połączonego z wyceną majątku.

Taki mechanizm ma zapewnić warunki powstania spółki kapitałowej umożliwiającej efektywne i skuteczne podjęcie przez nią działalności leczniczej. Inaczej, w przypadku bardzo zadłużonych SP ZOZ, spółka powstała w wyniku przekształcenia z góry obciążona byłaby długiem. Byłaby  więc zagrożona postawieniem jej w stan upadłości, co oznaczałoby kłopoty dla systemu ochrony zdrowia i wierzycieli.

Na podstawie obecnie obowiązujących przepisów w razie likwidacji wszystkie zobowiązania zakładu opieki zdrowotnej przejmuje podmiot tworzący  – w zdecydowanej większości przypadków jest to jednostka samorządu terytorialnego.

Kto pokryje braki

Nowa ustawa nakłada na jednostki samorządowe jeszcze inny ważny obowiązek. Zgodnie z art. 59 SP ZOZ we własnym zakresie ma pokrywać ujemny wynik finansowy.

Podmiot tworzący, czyli w większości jednostka samorządu terytorialnego, może w terminie trzech miesięcy od upływu zatwierdzenia sprawozdania finansowego SP ZOZ pokryć ujemny wynik finansowy za rok obrotowy tego zakładu, jeżeli wynik ten po dodaniu kosztów amortyzacji ma wartość ujemną, do wysokości tej wartości.

Jeśli jednak podmiot tworzący nie pokryje ujemnego wyniku finansowego w opisany wyżej sposób, ma on obowiązek w terminie 12 miesięcy od upływu terminu na pokrycie ujemnego wyniku finansowego zdecydować o zmianie formy organizacyjnoprawnej albo o likwidacji SP ZOZ.

Resort informuje

Według informacji ministra zdrowia z 30 maja 2011 w sprawie realizacji programu wieloletniego „Wsparcie jednostek samorządu terytorialnego w działaniach stabilizujących system ochrony zdrowia” według stanu na  6 maja 2011 na realizację planu B przewidziano w latach 2009 – 2011 środki finansowe w wysokości 1,38 mld zł; w roku 2009 – 41,123 mln zł (wykorzystano 41,045 mln zł), w roku 2010 – 171, 815 mln zł (170, 691 mln zł), natomiast na rok 2011 – 976 mln zł.

Komentuje Piotr Liberski wspólnik, radca prawny Kancelarii Prawnej Piszcz, Norek i Wspólnicy

Zasadniczym założeniem planu B było wykreowanie właściwych warunków dla rozwoju i konkurencyjności regionów poprzez powstanie stabilnych ekonomicznie podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych w systemie ochrony zdrowia w ramach realizacji zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego nieobjętych kontraktami wojewódzkimi.

Szczególnym zadaniem planu B było zapewnienie spłaty części zobowiązań przejętych przez jednostki samorządu terytorialnego po zlikwidowanych samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej. Plan B miał wesprzeć samorządy zdecydowane na poprawę zasad gospodarowania majątkiem w zakładach opieki zdrowotnej.

Funkcjonująca forma organizacyjnoprawna w postaci samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, jako przestarzała, nie sprawdzała się.

Zmiana dotychczasowej postaci ich funkcjonowania polegająca na tworzeniu i prowadzeniu ZOZ przez spółkę prawa handlowego miała być szansą na uzyskanie wielu korzyści. Przede wszystkim zapewnić miała możliwości sprawowania przejrzystego nadzoru właścicielskiego zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych i ustawy o gospodarce komunalnej, skuteczny sposób zarządzania, dyscyplinę finansową oraz przejrzystą gospodarkę finansową wewnętrzną i zewnętrzną, efektywność zatrudnienia poprzez możliwość doboru kadry oraz, w przypadku zagrożenia niewypłacalnością, możliwość skorzystania z przepisów o postępowaniu naprawczym, co w przypadku SP ZOZ nie jest możliwe.

Przebieg realizacji planu B potwierdził konieczność zmian gwarantujących lepsze i skuteczniejsze zarządzanie ZOZ i ulepszenie ich organizacji.

Dziś nowe przepisy ustawy o lecznictwie mogą być odtrutką dla toczonego chorobą polskiego systemu opieki zdrowotnej. Decyzja o przekształceniu szpitala w spółkę może być dla wielu samorządów jedynym rozwiązaniem na wyjście z patowej sytuacji. Wszystko zależeć jednak będzie od tego, na ile samorządy okażą się przedsiębiorcze w nowej roli.

Zobacz więcej w serwisie:

Samorząd

»

Zadania

»

Zdrowie