NSA: szkoła nie może zrzec się czynszu za wynajem pracowni

NSA orzekł tak po zbadaniu sprawy bezpłatnego udostępniania spółce pomieszczenia w placówce oświatowej.

Zanim sprawa trafiła na wokandę, nieprawidłowościom przyjrzała się Regionalna Komisja Orzekająca w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych przy Regionalnej Izbie Obrachunkowej. RKO stwierdziła, że dyrektor szkoły przez okres jednego roku nie pobierała od spółki korzystającej z pomieszczenia komputerowego, czynszu najmu ustalonego w umowie w z 2005 roku oraz zaniechała wystawiania faktur. Zgodnie z postanowieniami kontraktu szkoła oddawała w najem pomieszczenia w zamian za czynsz.

Komisja ustaliła, że w okresie zaniechania spółka przeprowadziła całkiem sporą ilość zajęć dydaktycznych, z których łączny dochód z najmu, liczony za jedną godzinę lekcyjną, według stawki dwadzieścia złotych, wyniósł prawie pięć i pół tysiąca złotych.

RKO stwierdziła, że zapis umowy dotyczący czynszu z tytułu wynajmu pomieszczeń szkolnych był jednoznaczny i nie pozostawiał dyrektor możliwości odstąpienia od pobierania tych należności. Zatem skoro kobieta jako kierownik jednostki sektora finansów publicznych zaniechała pobierania należnych dochodów, naruszając tym samym ustawę o finansach publicznych - to winna była tym samym naruszenia dyscypliny finansów publicznych i podlegała karze upomnienia. Kolegium orzekło, że naruszenie miało charakter nieumyślny.

Komisja wyjaśniła również, że wbrew temu co podnosiła dyrektor, z odpowiedzialności za stwierdzone naruszenie nie zwalniała jej okoliczność, iż sprzęt komputerowy został nieodpłatnie przekazany placówce w ramach darowizny od Ministerstwa Edukacji Narodowej, które otrzymało ją w ramach realizacji projektu "Pracownie komputerowe dla szkół" współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Zdaniem RKO spółka nie prowadziła zajęć dydaktycznych w ramach projektów współfinansowanych z EFS, więc nie była zwolniona z ponoszenia odpłatności za wynajem pracowni komputerowej.

Jako niezasadny argument RKO oceniła również podnoszoną przez dyrektor kwestię zawartej umowy użyczenia na podstawie, której spółka mogła nieodpłatnie korzystać z mienia publicznego. Według oceny komisji w obrocie prawnym nie mogą występować dwie różne umowy odmiennie regulujące materię korzystania z rzeczy, tym bardziej, że umowa najmu ze spółką jeszcze przed podarowaniem wyposażenia pracowni komputerowej określała wyraźnie czynsz za wynajem.

Zdaniem RKO zmiana umowy/nieważność byłaby możliwa tylko w przypadku celowej zmiany w umowie najmu, w formie pisemnej – co w sprawie nie miało miejsca.

W odwołaniu do Głównej Komisji Orzekającej dyrektor podniosła, że do naruszeń dyscypliny finansów nie doszło, gdyż należność nie została w ogóle ustalona w związku z zaniechaniem wystawiania faktur, przez co nie była jeszcze wymagalna.

GKO utrzymało orzeczenie niższej instancji w mocy, podzielając w pełni argumentację RKO. Na zarzut kobiety komisja odpowiedziała, że należność wynikała bezpośrednio z umowy najmu pomieszczeń szkolnych, a wystawianie przez szkołę faktur za wynajem było czynnością techniczną, niemającą znaczenia dla określenia wielkości należności, której dyrektor nie dochodziła.

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. WSA orzekł, iż intencją stron umowy najmu był najem z czynszem, a nie nieodpłatne użyczenie. Sąd stwierdził, że Kuratorium Oświaty w zaleceniach dopuszczało odpłatność za eksploatację pracowni, natomiast zasady nieodpłatnego udostępniania dotyczyły tylko sprzętu informatycznego otrzymanego przez szkołę lub placówkę w ramach EFS, z pominięciem kosztów eksploatacji sal.

WSA podkreślił, że korzystanie ze sprzętu nie było powiązane z podprogramem Europejskiego Funduszu Społecznego.