Finanse publiczne: samorządy szukają sposobów, aby poprawić indywidualny wskaźnik zadłużenia

Od początku 2014 r. każda gmina musi przestrzegać indywidualnego limitu dopuszczalnego obciążenia budżetu płatnościami na obsługę zadłużenia. Gdy gmina wskaźnika z art. 243 ustawy o finansach publicznych nie spełnia, nie może uchwalić budżetu. Chyba że zdecyduje się na program postępowania naprawczego i związane z nim ograniczenia. Samorządy poszukują więc sposobów, aby indywidualny wskaźnik zadłużenia poprawić.

Sprzedaż z odkupem

– Sposobów na obejście wskaźnika jest co najmniej kilkanaście – mówi Arkadiusz Babczuk z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.

Jeden z nich to operacje sell-buy back na mieniu komunalnym.

– Aby wyjaśnić, na czym to polega, posłużę się przykładem: gmina w kłopotach finansowych sprzedaje sąsiedniej jednostce, która akurat dysponuje dużą nadwyżką operacyjną, np. nieruchomość komunalną pod koniec roku budżetowego, a następnie, zaraz na początku kolejnego roku odkupuje ją. W ten sposób może wypompować sobie składnik dochodów z majątku w ujęciu jednorocznym – wyjaśnia Arkadiusz Babczuk.

Inną metodą poprawiania indywidualnego wskaźnika zadłużenia może być skorzystanie z instytucji finansowego leasingu zwrotnego nieruchomości komunalnych.

– Leasing zwrotny polega na tym, że samorząd dokonuje sprzedaży elementu swojego majątku, a następnie korzysta z niego, spłacając regularnie raty leasingowe przez cały czas trwania umowy, aby na końcu, już za symboliczną cenę, ten składnik majątku odkupić – tłumaczy Grzegorz Kubalski, prawnik Związku Powiatów Polskich.

Korzystanie z leasingu zwrotnego może być dla samorządu ryzykowne

Plusem tego rozwiązania jest to, że samorząd uzyskuje w momencie sprzedaży określony wpływ gotówkowy, kwalifikowany jako dochód ze zbycia majątku, a to bezpośrednio wpływa na poprawę wskaźnika związanego z nadwyżką operacyjną. Ten z kolei ma wpływ na indywidualny wskaźnik zadłużenia.

– Atrakcyjność tego rozwiązania maleje, gdy weźmie się pod uwagę, że zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego raty leasingowe należy uwzględnić przy liczeniu indywidualnego wskaźnika zadłużenia – mówi Grzegorz Kubalski.

To nie jest kredyt

Innego zdania jest Michał Bitner z Uniwersytetu Warszawskiego. Regionalne izby obrachunkowe przyjmują, że art. 243 ustawy o finansach publicznych dotyczy kredytów i pożyczek w sensie klasycznym, czyli takich, do których stosuje się przepisy art. 720 i nast. kodeksu cywilnego oraz art. 69 i nast. prawa bankowego.

– Oznacza to, że płatności z tytułu rat leasingowych nie będą brane pod uwagę przy obliczaniu indywidualnego wskaźnika zadłużenia.