Nie można być jednocześnie wójtem i radnym

Zgodnie z art. 27 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6F9C161565CB7E8ADDA5CB4EF5028D2C?id=163433]ustawy o samorządzie gminnym (dalej: usg)[/link] funkcji wójta nie można łączyć z członkostwem w organach jednostek samorządu terytorialnego, w tym w gminie, w której jest się wójtem. Oznacza to, że osoby, które uzyskały jednocześnie mandat wójta i radnego, tracą jeden z nich. Który – określają przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/search.spr;jsessionid=6F9C161565CB7E8ADDA5CB4EF5028D2C]ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (dalej: ordynacja)[/link], a konkretnie jej art. 190 ust. 1 pkt 2b. Zgodnie z tym przepisem wybór na wójta powoduje wygaśnięcie mandatu radnego. Następuje to z mocy prawa.

[srodtytul]Uchwała rady[/srodtytul]

Wygaśnięcie mandatu w omawianej sytuacji musi zostać stwierdzone przez radę gminy. Następuje to w formie uchwały mającej charakter wyłącznie deklaratoryjny. Radzie przysługują na to trzy miesiące od dnia wyboru na wójta. Dzień wyboru nie zawsze jest przy tym zbieżny z dniem rozpoczęcia jego kadencji. Ta bowiem, zgodnie z art. 26 ust. 2 usg, rozpoczyna się w pierwszym dniu kadencji rady gminy lub wyboru wójta przez radę gminy i upływa z ostatnim dniem kadencji rady gminy. Ta zaś trwa, zgodnie z art. 16 usg, cztery lata, licząc od dnia wyboru. Gdy wójt zostanie wybrany w drugiej turze, jego wybór nastąpi więc później niż wybór radnych, a to oznacza, że rozpocznie swoją kadencję 14 dni przed dniem wyboru na wójta. Dzień wyboru nie jest tym bardziej zbieżny z dniem objęcia przez wójta obowiązków, co następuje w świetle art. 29a ust. 1 usg z chwilą złożenia wobec rady gminy ślubowania.

[wyimek]20 tys. mieszkańców może liczyć maksymalnie gmina, aby obsadzenie wolnego mandatu radnego wymagało przeprowadzenia wyborów uzupełniających[/wyimek]

Po podjęciu uchwały doręcza się ją niezwłocznie wójtowi, wojewodzie oraz komisarzowi wyborczemu (art. 190 ust. 4 ordynacji).

[srodtytul]Uzupełnienie składu organu[/srodtytul]

W przypadku wygaśnięcia mandatu radnego ze względu na to, że został wybrany na wójta, ordynacja przewiduje dwie możliwości (patrz rozdział 38 ustawy). Obydwie zostały uzależnione od liczby mieszkańców gminy. W gminach liczących do 20 tys. mieszkańców wybory uzupełniające zarządza wojewoda na dzień przypadającym w ciągu trzech miesięcy od daty stwierdzenia przez radę wygaśnięcia mandatu (a więc nie od dnia jego wygaśnięcia). W gminach liczących powyżej 20 tys. mieszkańców rada po stwierdzeniu wygaśnięcia mandatu radnego podejmuje na następnej sesji uchwałę o wstąpieniu na jego miejsce kandydata z tej samej listy, który w wyborach uzyskał kolejno największą liczbę głosów, a nie utracił prawa wybieralności. Ustawa przewiduje jednak możliwość zrzeczenia się przezeń pierwszeństwa przy obsadzeniu mandatu na rzecz kandydata z tej samej listy, który uzyskał kolejno największą liczbę głosów. W tym celu musi on w ciągu trzech dni od daty doręczenia zawiadomienia o przysługującym mu mandacie zgłosić radzie pisemne oświadczenie w tej kwestii.

[i]Autor jest doktorem nauk prawnych[/i]

[ramka]

[b]Trzy miesiące na uchwałę[/b]

Termin przysługujący radzie na stwierdzenie wygaśnięcia mandatu radnego nie jest terminem zawitym. Potwierdza to [b]uchwała składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23 października 2000 r. (OPS 13/2000)[/b], w której sąd stwierdził, że wskazany przez ustawodawcę termin jest jedynie terminem instrukcyjnym, tj. takim, który ma zapewnić sprawność działania organu, a którego naruszenie z reguły nie stwarza dla stron żadnych konsekwencji ani uprawnień. Oznacza to, że także po jego upływie rada jest zobowiązana podjąć uchwałę stwierdzającą wygaśnięcie mandatu radnego.[/ramka]