Ogólnie mówiąc, LGD to związki partnerów publicznych i prywatnych wspólnie podejmujących działania związane z rozwojem obszarów wiejskich. Grupy te powstają w celu realizacji tzw. lokalnych strategii rozwoju, ze środków udostępnianych w ramach tzw. inicjatyw „Leader” w drodze konkursów organizowanych przez urzędy marszałkowskie województw. Szczególność tego rodzaju podmiotów wyraża się m.in. w tym, że najczęściej przybierają one formę stowarzyszeń zrzeszających lokalne samorządy, mieszkańców, przedsiębiorców oraz lokalne organizacje pozarządowe. Podstawę prawną takiej struktury stanowi ustawa z 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (DzU nr 64, poz. 427; dalej: ustawa 2007), która w art. 15 ust. 2 pkt 1 przewiduje, że członkiem zwyczajnym LGD mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, w tym jednostki samorządu terytorialnego.
W świetle ustawy z 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (DzU z 2001 r. nr 79, poz. 855 ze zm.) struktura stowarzyszeń LGD stanowi novum, bo nie przewiduje ona mieszanego składu osób w charakterze członków zwyczajnych. Dla stowarzyszeń z udziałem osób fizycznych (minimum 15 osób) ustawa ta tylko tej kategorii osób przyznaje członkostwo zwyczajne, zastrzegając w nim dla osób prawnych jedynie członkostwo wspierające (art. 9 w związku art. 10 ust. 3). Dla osób prawnych w charakterze członków zwyczajnych pozostaje udział w tzw. związkach stowarzyszeń, które mogą zakładać wyłącznie ze stowarzyszeniami (minimum 3), do tego pod warunkiem, że cele tych osób nie są zarobkowe (art. 22 ust. 1).
Lokalne grupy działania podejmują prace związane z rozwojem obszarów wiejskich
Swoją specyfikę mają również stowarzyszenia gmin będących jednostkami samorządu terytorialnego, w których udział zarówno innych osób prawnych, jak i osób fizycznych uznać należy za wyłączony (art. 84 ustawy o samorządzie gminnym).
Powstaje istotne do rozstrzygnięcia zagadnienie dotyczące podstawy zakładania stowarzyszeń LGD oraz czy osoby fizyczne i prawne jako członkowie zwyczajni tego rodzaju podmiotów mogą być wspólnie ich założycielami. Wątpliwości wiążą się z postanowieniem art. 15 ust. 2 ustawy 2007, według którego „Do tworzenia i działania lokalnych grup działania stosuje się przepisy o stowarzyszeniach...”.