Smutny bilans Trybunału Konstytucyjnego za Julii Przyłębskiej. Dramatyczny spadek liczby orzeczeń

Trybunał Konstytucyjny pod kierownictwem Julii Przyłębskiej wydawał średnio o prawie 60 proc. mniej wyroków rocznie niż za poprzedniego prezesa. Bilans jest smutny, mniejsza efektywność i spadek zaufania.

Aktualizacja: 06.12.2024 11:45 Publikacja: 06.12.2024 04:41

Julia Przyłębska

Julia Przyłębska

Foto: TK/rp.pl

Od wtorku w Trybunale Konstytucyjnym nie będzie już Julii Przyłębskiej, jednej z najbardziej kontrowersyjnych postaci tej instytucji od lat. W poniedziałek upływa bowiem jej kadencja sędziowska. Co istotne w ostatnich dniach Przyłębska zrezygnowała ze stanowiska prezesa Trybunału i do poniedziałku pełni funkcję sędziego kierującego pracami TK.

Czytaj więcej

Rezygnacja Julii Przyłębskiej to jest czysta kalkulacja

Koniec kadencji Julii Przyłębskiej. Coraz mniej orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego 

W ten sposób kończy się ośmioletni okres prezesury Przyłębskiej w budynku przy Alei Szucha. Jest on wyjątkowo krytycznie oceniany przez dużą część środowiska prawniczego. Krytyka ta skupia się przede wszystkim na zarzucie skrajnego upolitycznienia TK. Krytycy wskazują poza tym na zdecydowany spadek wydajności Trybunału przekonując, że sędziowie TK w ostatnich latach, mówiąc krótko, nie przepracowują się.

Czy rzeczywiście tak jest? Należy przypomnieć, że zgodnie z konstytucją TK zajmuje się m.in. orzekaniem w sprawach konstytucyjności ustaw i umów międzynarodowych, badaniem skarg konstytucyjnych czy też rozstrzyganiem w sporach kompetencyjnych. Głównym zadaniem TK jest zatem wydawanie wyroków, a tych w ostatnich latach było wyjątkowo mało.

Czytaj więcej

Prof. Jacek Zaleśny: Nawet w PRL Trybunał Konstytucyjny działał lepiej

Ile wyroków wydawał Trybunał Konstytucyjny? Najgorsze wyniki od lat

Przyłębska zasiadła w fotelu prezesa Trybunału w grudniu 2016 r. W pierwszym roku pod jej rządami TK wydał 36 wyroków, podobnie było w roku 2018. W kolejnych latach liczba ta systematycznie malała, spadając ostatecznie w 2022 r. do rekordowo niskiego poziomu 14 wyroków, co jest wynikiem najgorszym od 24 lat. Co prawda w 2023 r. TK ogłosił 35 wyroków, jednak w kończącym się właśnie roku zapadło ich zaledwie 17. W konsekwencji średnia roczna liczba wyroków wydawanych przez TK w latach 2017-2024 wynosi 25.

Ile wyroków wydawał Trybunał Konstytucyjny? 

Dla porównania podczas sześcioletniej kadencji poprzedniego prezesa Andrzeja Rzeplińskiego w Trybunale zapadało rocznie średnio 61 wyroków. Oznacza to, że TK za czasów Julii Przyłębskiej wydawał o niemal 60 proc. mniej wyroków niż za jej poprzednika.

Wyraźny spadek orzecznictwa Trybunału pod przewodnictwem Przyłębskiej widoczny jest też w ramach wydawanych postanowień. W ostatnich ośmiu latach ogłaszano ich 58 rocznie. W okresie prezesury prof. Rzeplińskiego TK wydawał 76 postanowień w ciągu roku.

Zastrzeżenia do tych liczb ma jednak były wiceprezes TK Stanisław Biernat. W ostatniej rozmowie z „Rzeczpospolitą” stwierdził, że w kończącym się właśnie roku Trybunał wydawał dużo postanowień, ponieważ łatwo dopuszczano sprawy do merytorycznego rozpoznania w ramach tzw. kontroli wstępnej tylko po to, by później umarzać postępowania. W ten sposób – zdaniem Biernata – pompowane są statystyki.

Czytaj więcej

Ostatnia sprawa Przyłębskiej. Będzie sądzić ws. wniosku prezydenta

Ile wyroków wydała Julia Przyłębska?

Julia Przyłębska nie ma się też czym chwalić jeśli chodzi o liczbę wyroków wydawanych przez nią. Przez osiem lat przewodniczenia Trybunałowi orzekała ona w 64 sprawach zakończonych wyrokiem, czyli średnio w ośmiu rocznie. Z kolei prezes Rzepliński przez sześć lat prezesury wydał 134 wyroki, średnio 22 w ciągu roku.

W ostatnich latach widać także duży spadek wpływu spraw do TK. W 2023 r., ostatnim pełnym roku pod kierownictwem Przyłębskiej do TK wniesiono 369 spraw, spośród których 329 podlegało wstępnemu rozpoznaniu. Dla porównania w ostatnim pełnym roku prezesury Rzeplińskiego do Trybunału wpłynęły łącznie 623 sprawy.

Czytaj więcej

Pierwsza kobieta na czele Trybunału odchodzi ze stanowiska. Co zostanie po Przyłębskiej
Opinia
prof. Marek Safjan, prezes Trybunału Konstytucyjnego w latach 1998–2006

Statystyki orzecznicze Trybunału Konstytucyjnego za czasów pani Julii Przyłębskiej są wyjątkowo smutne. Pokazują one wyraźnie ogromne obniżenie się autorytetu tej instytucji i załamanie się kontroli konstytucyjności prawa. Co ważne w dziedzinie skargi konstytucyjnej zarówno prawnicy jak i reszta społeczeństwa oczekują wielu ważnych orzeczeń z punktu widzenia ochrony praw podstawowych. Niestety w ostatnich ośmiu latach mamy do czynienia ze spadkiem wpływu skarg konstytucyjnych do TK i przeniesieniem ich ochrony na poziom ETPC. Uważam, że TK nie spełnia obecnie swojej konstytucyjnej roli podstawowego gwaranta dla systemu ustrojowego państwa. A to jest jedną z przyczyn niezwykle szybkiego załamania rządów prawa w naszym kraju. Mniejszy wpływ spraw do TK świadczy też o tym, że obywatele i instytucje nie mają już zaufania do sądu konstytucyjnego. Podkreślmy też, że wśród tych niewielu wyroków wydanych przez Trybunał w ostatnich latach sporą część stanowią sprawy zadające się mieć charakter zamówienia politycznego. Sądzę, że po odejściu Julii Przyłębskiej w TK niewiele się zmieni, a efektywność tej instytucji nie wzrośnie.



Praca, Emerytury i renty
Komu przysługuje zasiłek dla bezrobotnych? Wysokość świadczenia w 2025 r.
Materiał Promocyjny
Suzuki e VITARA jest w pełni elektryczna
Administracja rządowa
Prezydent podpisał budżet, część zapisów skierował do TK
Prawo drogowe
Przekroczenie prędkości zaboli nie tylko w mieście. Projekt wreszcie gotowy
Praca, Emerytury i renty
Waloryzacja emerytur 2025. Jedna grupa seniorów dostanie wyższe przelewy już w lutym
Materiał Promocyjny
Kluczowe funkcje Małej Księgowości, dla których warto ją wybrać
Praca, Emerytury i renty
Nowe wnioski o 800 plus w 2025 r. Zbliża się ważny termin dla rodziców
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego