Adwokaci i sędziowie nie chcą formularzy uzasadnień wyroków

Naczelna Rada Adwokacka postuluje zniesienie art. 99a kodeksu postępowania karnego. Przepis ten został wprowadzony w 2019 r. i przewiduje, że uzasadnienie wyroku I instancji, w tym nakazowego i łącznego), ale też wyroku sądu odwoławczego i wydanego ws. o wznowienie postępowania sporządza się na formularzu (którego wzór określił MS).

-Formularze uzasadnień od początku wzbudzały więcej kontrowersji niż ocen pozytywnych. - mówi Przemysław Rosati, Prezes NRA -Praktyka pokazała, że pomysł ten nie wprowadził nowej jakości do procesu karnego, a jedynie utrudnia procedowanie i co najistotniejsze jest rozwiązaniem szkodzącym interesom podsądnych - dodaje.

Formularze utrudniają prace, zamiast pomagać

Wniesienie petycji poprzedziła ankieta zarówno wśród adwokatów (prawie 400 odpowiedzi) jak i sędziów (ponad 200 respondentów).

Przedstawiciele obu grup są zgodni, że uzasadnienia na formularzach nie są bardziej czytelne ani przejrzyste. Uważa tak ok. 90 proc. adwokatów i jakieś 70 proc. sędziów. Jedni i drudzy są też zgodni, że formularze utrudniają sporządzanie samych uzasadnień (130 sędziów) oraz środków za- skarżenia (309 adwokatów).

Bardziej zróżnicowane są ankietowi w ocenie wprowadzenia formularzy - o ile 323 adwokatów ma negatywne zdanie o tej reformie, to w przypadku sędziów jest to tylko nieco ponad połowa.

Z kolei pytani w dalsze losy tego obowiązku, adwokaci w przeważającej większość (236) jest za jego likwidacją, a 125 respondentów uważa, że powinno wprowadzić się możliwość wyboru (formularz lub tradycyjna forma), to proporcje te są odwrotne u sędziów- (152 za fakultatywnością, 32 za zniesieniem).

Czytaj więcej

Zawody prawnicze

Prawnicy chcą zmian i współpracy. Czego pełnomocnicy oczekują od nowego rządu

Nowelizacje kodeksów i ustaw korporacyjnych, sprawna cyfryzacja, silniejsza ochrona obywateli i p...

Możliwość odstąpienia od formularza uzasadnienia wyroku

-Wyniki przeprowadzonej przez nas ankiety wskazują, iż sporządzanie uzasadnień na formularzu zagraża lub narusza, w ocenie respondentów, rzetelność procesu rozumianą jako obowiązek przedstawienia przez sąd argumentacji pozwalającej przekonać adresatów motywów orzeczenia, w tym sąd odwoławczy, dlaczego zapadł wyrok określonej treści. - mówi Przemysław Rosati.

Takiego zdania jest 120 sędziów, oraz 322 adwokatów. Tylko 68 sędziów przyznało, że zdarzyło im się odstąpić od stosowania formularza (stosując bezpośrednio art. 91 ust. 2 Konstytucji). Dotyczy on stosowania ratyfikowanej umowy międzynarodowej przed ustawą w przypadku sprzeczności między nimi. W orzecznictwie wielokrotnie wskazano bowiem, że jeśli sąd uzna, że nie może uzasadnić wyroku na formularzu tak, by zagwarantować prawo do rzetelnego procesu odwoławczego, może odstąpić od formularza i sporządzić je w sposób tradycyjny.

Prawo do rzetelnego procesu, (w tym odwoławczego), przewidziane zostało zarówno w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (art. 6 ust. 1), jak i w ujęciu polskiej ustawie zasadniczej (art. 45 ust. 1). Jakość uzasadnienia wyroku jest zaś istotnym elementem tego prawa.

Czytaj więcej

Zawody prawnicze

Samorząd adwokacki przedstawia propozycje zmian w przepisach prawa

Zapewnienie prawa kontaktu zatrzymanego z obrońcą, uregulowanie przeszukań kancelarii i zasad zas...