Pełnienie funkcji ławnika uatrakcyjnią podwyżki

Poza dalszym ograniczaniem liczby spraw, w których występują ławnicy, Ministerstwo Sprawiedliwości zamierza też poważnie zmienić całą instytucję. Projekt zmian w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=D5F00D8C4424909E4202FFBD5EB916E9?id=162548]ustawie o ustroju sądów powszechnych[/link] jest już gotowy – właśnie wrócił z konsultacji. Reforma jest nieunikniona, bo zainteresowanie funkcją ławnika bardzo spada. I choć wśród dziś orzekających pozostało jeszcze wielu społeczników, to i oni powoli się wykruszą.

Na trwającą właśnie kadencję (lata 2008 – 2011) udało się wybrać niespełna 60 proc. potrzebnych ławników. Za rok może być jeszcze gorzej. Podwyżka wynagrodzenia, jaką planuje resort, może nie wystarczyć. Zresztą dostaną ją dopiero nowi ławnicy. Obecni są rozgoryczeni: – Nie mamy już siły czekać na zmiany. Czujemy się niepotrzebni – mówi nam przewodnicząca jednej z rad ławniczych na Śląsku.

[srodtytul]Ławniczenie też dla biznesmena[/srodtytul]

Zmienić ma się krąg osób dopuszczonych do ubiegania się o urząd ławnika. Dziś jednym z warunków stawianych kandydatom jest zatrudnienie i zamieszkiwanie na danym terenie co najmniej przez rok. Ławnikami mogą być także emeryci. Po zmianach kandydata na ławnika można będzie wyłonić także spośród przedsiębiorców.

[srodtytul]Kuszenie wyższym ryczałtem[/srodtytul]

Na nowo określony zostaje krąg uprawnionych do zgłaszania ławników. Będą mogli to robić: prezesi sądów, stowarzyszenia, inne organizacje społeczne i zawodowe (z wyłączeniem partii politycznych) oraz co najmniej 50 (dziś 25) obywateli mających prawo wyborcze.

Samo zgłoszenie kandydata nie wystarczy. Dołączyć do niego będzie trzeba zaświadczenie o niekaralności, oświadczenie o stanie zdrowia oraz oświadczenie, że nie jest się lub nie było pozbawionym władzy rodzicielskiej. Potrzebna będzie także lista osób, które kandydata popierają.

Resort chce też w końcu uregulować sprawę odwoływania ławników. Dziś nikt nie musi go nawet wysłuchać. Po zmianach wszystko ma być jasne i jawne. [b]Zanim rada gminy odwoła ławnika, najpierw odda mu głos, by mógł przedstawić własną wersję wydarzeń. [/b]

Funkcja ławnika ma się też okazać atrakcyjniejsza finansowo. Rekompensata za jeden dzień wykonywania powierzonych im czynności wynosić ma trochę ponad 80 zł (obliczana ma być z wykorzystaniem wskaźnika 2,7 proc. podstawy służącej do obliczania wynagrodzeń sędziowskich).

Za co resort chce płacić? Za udział w rozprawie lub posiedzeniu, uczestnictwo w naradzie nad wyrokiem, sporządzenie uzasadnienia lub uczestnictwo w posiedzeniu rady ławniczej (jeśli został do niej wybrany przez środowisko).

Dziś ławnicy biorą udział w rozpoznawaniu spraw w sądach rejonowych i okręgowych orzekających w pierwszej instancji. Jeszcze niedawno resort planował dalsze ograniczanie ich roli. Nie wszystkim się to podoba.

– Uważam, że są potrzebni – ocenia sędzia Marcin Strączyński, prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia.

Jego zdaniem fakt, że cały świat korzysta z instytucji o walorach sędziego przysięgłego, powinien nas czegoś nauczyć.

Tam, gdzie oprócz zwykłego prawa ważny jest też element ludzkiego myślenia, ich obecność jest nieodzowna – uważa. Wśród takich spraw wymienia karne.

[ramka][b]Zanim zasiądą za stołem[/b]

Warunki jakie musi spełnić kandydat na ławnika określono w ustawie o ustroju sądów powszechnych:

- polskie obywatelstwo

- pełnia praw cywilnych i obywatelskich

- nieskazitelny charakter,

- wiek powyżej 30 lat, ale nie więcej niż 70

- dobry stan zdrowia potwierdzony zaświadczeniem lekarskim o gólnym stanie zdrowia

- zatrudnienie, prowadzenie działalności gospodarczej lub zamieszkiwanie w miejscu kandydowania przynajmniej rok