Kobierce jako dzieła sztuki

Zamek Królewski w Warszawie prezentuje na wystawie „W stronę Mekki. Kobierce modlitewne ze zbiorów Fundacji Teresy Sahakian” ponad 60 cennych zabytków z Bliskiego Wschodu.

Aktualizacja: 31.10.2015 10:10 Publikacja: 31.10.2015 10:00

Foto: Zamek Królewski w Warszawie

Pochodzą z niezwykłego zbioru Polki Teresy Sahakin, liczącego w sumie 600 obiektów, które kolekcjonerka ofiarowała Zamkowi Królewskiemu w 1989 roku. Obecna ekspozycja powstała w setną rocznicę urodzin fundatorki.

Pokazane na wystawie kobierce reprezentują trzy ośrodki: anatolijski, perski i kaukaski. Mają stosunkowo niewielkie rozmiary i prostokątny kształt. W ich dekoracji powtarza się uproszczony architektoniczny motyw niszy, lub arkady nawiązujące do kształtu mihrabu - wnęki w sali modlitwy w meczecie, wskazującej kierunek Mekki. Pełniły funkcje użytkowe, a jednocześnie wszystkie wykonano z niezwykłym kunsztem, świadczącym o wysokim poziomie artystycznym manufaktur Bliskiego Wschodu.

Najstarsze kobiece pochodzą z XVII i XVIII wieku. Tę część ekspozycji wzbogacono zbiorami Muzeum Narodowego i Wawelu. Pewne motywy są stałym elementem kobierców i powtarzają się także w wyrobach późniejszych. Należy do nich również obrys lampy meczetowej, która według słów Koranu symbolizuje „Allacha jako światło lampy" . Często pojawia się rozeta, medalion lub bukiet kwiatów oraz akcesoria związane z wymogiem czystości:: dzbanek i grzebień.

Większość kobierców ze zbiorów Fundacji Teresy Sahakin jest XIX-wieczna. Mimo powtarzalności symboli i wzorów są to tkaniny niezwykle różnorodne w ornamentyce i materiałąch. Bywają nie tylko wełniane, ale także jedwabne, jak na przykład piękny dywan pochodzący ze Stambułu.

Tureckie, czyli anatolijskie, zabytki dzielą się na kilka charakterystycznych typów. Kobierce glordes mają bordiurę w wąskie paski wzbogacone drobnym ornamentem. Makri rozpoznać można po wydłużonych wielokątach. Stylizowane lampy są charakterystyczne dla tzw. typu kula demirdżi. Nisza w kształcie buławy pojawia się w kobiercach bergama. A jeśli przybiera kształt rombu, należy do typu melas.

Wśród kobierców kaukaskich najliczniejsza grupa pochodzi ze wschodnich terenów tego regionu, czyli z dzisiejszego Azerbejdżanu i Dagestanu. Charakterystyczne dla nich są zgeometryzowane pola z motywami kwiatów oraz przewaga granatu i bieli w kolorystyce. Dominacja czerwieni i brązów wyróżnia z kolei kobierce środkowoazjatyckie. Właściwe dla nich są także niewielkie medaliony.

W warsztatach Wschodu w XIX wieku pojawiają się nowe inspiracje europejskie, m.in. w zdobiących dywany naturalistycznie ujętych kwiatach. To również czas rozkwitu kobiernictwa perskiego, reprezentowanego przez dywany typu: tebriz, kaszan, ferahan, sultanabad, hamadan.

Wystawa znajduje się na parterze Pałacu Pod Blachą, w którym w czasach Stanisława Augusta znajdowały się mieszkania dla dworu. Na piętrze można w nim dziś oglądać apartament księcia Józefa Poniatowskiego.

Wystawa „W stronę Mekki" czynna do 31 października 2016. W listopadzie wstęp na wystawę wolny.

Pochodzą z niezwykłego zbioru Polki Teresy Sahakin, liczącego w sumie 600 obiektów, które kolekcjonerka ofiarowała Zamkowi Królewskiemu w 1989 roku. Obecna ekspozycja powstała w setną rocznicę urodzin fundatorki.

Pokazane na wystawie kobierce reprezentują trzy ośrodki: anatolijski, perski i kaukaski. Mają stosunkowo niewielkie rozmiary i prostokątny kształt. W ich dekoracji powtarza się uproszczony architektoniczny motyw niszy, lub arkady nawiązujące do kształtu mihrabu - wnęki w sali modlitwy w meczecie, wskazującej kierunek Mekki. Pełniły funkcje użytkowe, a jednocześnie wszystkie wykonano z niezwykłym kunsztem, świadczącym o wysokim poziomie artystycznym manufaktur Bliskiego Wschodu.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Materiał Promocyjny
BaseLinker uratuje e-sklep przed przestojem
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Rzeźba
Ai Weiwei w Parku Rzeźby na Bródnie
Rzeźba
Ponad dwadzieścia XVIII-wiecznych rzeźb. To wszystko do zobaczenia na Wawelu
Rzeźba
Lwowska rzeźba rokokowa: arcydzieła z muzeów Ukrainy na Wawelu
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie