Jeszcze nie tak dawno w Pawilonie Czterech Kopuł w kompleksie wrocławskiej Hali Stulecia gospodarowali filmowcy. Dziedziniec ponad stuletniej dziś budowli – łączącej styl greckiego antyku z architekturą XIX-wieczną oraz nowatorską na owe czasy żelbetową technologią – przez parę powojennych dziesięcioleci zastawiony był dekoracjami i sprzętem filmowym. Wewnątrz mieściły się warsztaty Wytwórni Filmów Fabularnych, magazyny oraz stołówka, w której można spotkać było największych polskich reżyserów i aktorów, w tym np. Zbyszka Cybulskiego. W studiach urządzonych w sąsiednich mniejszych budynkach nakręcono prawie 500 filmów – powstały tu m.in. pierwsze filmy Wajdy, „Nóż w wodzie" Polańskiego, „Rękopis znaleziony w Saragossie Hasa, „Sami swoi" Chęcińskiego, a także serial „Stawka większa niż życie".
Tysiące dzieł sztuki
W czerwcu br. w pawilonie po gruntownym remoncie zakończonym kilka miesięcy temu otwarte zostanie Muzeum Sztuki Współczesnej. Ta nowa placówka muzealna, oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu, które ma swych zbiorach ponad 20 tys. dzieł sztuki XX/XXI wieku, to jedna z największych i najcenniejszych takich kolekcji w kraju i bez wątpienia stanie się jednym z ważnych miejsc na mapie polskiej kultury i szlakach turystów odwiedzających Dolny Śląsk.
Pomnik inżynierii
Pawilon Czterech Kopuł powraca zatem w roku, w którym Wrocław jest Europejską Stolicą Kultury, do swej pierwotnej funkcji wystawienniczej. Zbudowany w 1912/1913 r. według projektu Hansa Poelziga stanowił część wielkiej inwestycji – kompleksu Hali Stulecia, który powstał by pomieścić wielką wystawę z okazji stulecia wydania przez króla Prus Fryderyka Wilhelma III odezwy „Do mojego ludu" wzywającej do walki z Napoleonem oraz rocznicy zwycięstwa nad cesarzem Francuzów w bitwie pod Lipskiem. Hala Stulecia zaliczana jest do przełomowych osiągnięć budowlanych swej epoki. Zbudowana na planie kwadratu z czterema absydami, o konstrukcji żelbetowej, nakryta największą w owym czasie na świecie kopułą o rozpiętości 65 m i wysokości 23 m stanowi pomnik sztuki inżynierskiej z początków XX w. i wybitne dzieło architektury ekspresjonistycznej, łączącej cechy secesji i modernizmu. Autor projektu, architekt miasta Wrocławia Max Berg, zrezygnował z ozdób i ornamentów, by podkreślić surową „prawdę materiału". Halę zaprojektowaną dla 10 tys. osób otaczają mniejsze budynki i obiekty, w tym licząca 650 m długości półeliptyczna pergola i staw.
Kompleks budynków wystawowych w parku Szczytnickim bez większych szkód przetrwał II wojnę światową. Hala Stulecia była miejscem wielu ważnych wydarzeń oraz imprez targowych, kulturalnych i sportowych od sławetnego Światowego Kongresu Intelektualistów w Obronie Pokoju w 1949 r. po koncerty największych gwiazd rocka. W latach 2009–2011 przeszła kolejny remont generalny i modernizację, odnowiono m.in elewacje i wnętrza oraz wymieniono wszystkie 600 okien, zastępując stolarkę z niedostępnego dziś australijskiego mahoniu żelazowego drewnem teakowym.
Lista UNESCO
Pawilon Czterech Kopuł, choć w 2006 r. wpisany został wraz z halą na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, przebudowywany dla potrzeb WFF, dzielony na mniejsze pomieszczenia, z cieknącymi dachami, stopniowo niszczał. Jego kompleksową renowację rozpoczęto po 100 latach od czasów budowy, w 2013 r. Inwestycję łącznej wartości ponad 80 mln zł sfinansowano z budżetu samorządu województwa dolnośląskiego (29 mln) oraz środków UE. Wnętrzom przywrócony został dawny układ, wyburzono zbudowane po wojnie ściany działowe i piętra, a położone w amfiladach sale wystawowe zyskały nowe oświetlenie w postaci świetlików dachowych. Odtworzono oryginalne faktury i kolor elewacji. Kopuły, dwie większe, eliptyczne i dwie mniejsze na planie koła pokryto na nowo blachą miedzianą. Największą nowością i zmianą w porównaniu z historycznym projektem budynku, nie licząc odpowiadających dzisiejszym standardom instalacji technicznych, jest nakrycie szklanym dachem dziedzińca pawilonu.
