Muzea to nie temat zarezerwowany dla koneserów

Album „Muzea polskie" odsłania skarby polskich muzeów. Piękna publikacja pozwala poznać najważniejsze kolekcje w kraju i za granicą.

Publikacja: 15.02.2013 08:57

Monika Kuc

To znacznie więcej niż ilustrowany przewodnik.

„Muzea polskie"

są wszechstronną prezentacją i ciekawą dyskusją o historii, współczesności i przyszłości naszych zbiorów. Książka, która dowodzi, że o muzeach można mówić z pasją i nie jest to temat zastrzeżony tylko dla naukowców.

Zobacz na Empik.rp.pl

Nowatorską koncepcję albumu opracowała prof. Dorota Folga-Januszewska, była dyrektorka Muzeum Narodowego w Warszawie, a obecnie Instytutu Muzealnictwa na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Książkę otwiera jej rozmowa z prof. Andrzejem Rottermundem, dyrektorem Zamku Królewskiego w Warszawie. Przypominają w niej, że za pierwsze muzeum nowożytnej Europy uważa się kolekcję udostępnioną publicznie na Kapitolu w Rzymie w 1471 roku przez papieża Sykstusa IV. Polska nie ma powodów do kompleksów, bo mieliśmy już wcześniej m.in. wspaniałe skarbce kościelne, np. w katedrze wawelskiej.

Natomiast pierwsza idea stworzenia muzeum narodowego w Polsce wyszła od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, który z tą myślą gromadził kolekcję europejskiego malarstwa, liczącą w 1795 roku 2289 dzieł, m.in. Rembrandta. Rozbiory Polski położyły kres zamierzeniu. A w 1802 roku księżna Izabela Czartoryska utworzyła w Puławach Świątynię Sybilli, pierwsze nowoczesne muzeum historyczne.

Ważną rolę dla zachowania polskiej tożsamości i w okresie utraty niepodległości odegrały też Muzeum Sztuk Pięknych w Warszawie, założone w 1862 roku, i Muzeum Narodowe w Krakowie, utworzone w roku 1879. Z chwilą odzyskania niepodległości w 1918 roku najważniejszym zadaniem stało się stworzenie Państwowych Zbiorów Sztuki.

Dziś mamy w Polsce ponad 1000 muzeów. Kolejne rozdziały albumu przedstawiają różne ich odmiany: narodowe, regionalne, kościelne, historyczne, etnograficzne, uniwersyteckie... Piszą o nich ich dyrektorzy i badacze: Antoni Bartosz, Przemysław Mrozowski, Paweł Jaskanis, Ewa Wyka, Krzysztof Jakubowski, Jerzy Litwin, tworząc imponujące i żywe kompendium wiedzy.

Wędrujemy po muzeach całej Polski, a także mamy okazję poznać bliżej instytucje utworzone za granicą. Najgłośniejsze z nich to Biblioteka Polska w Paryżu, Muzeum Narodowe Polskie w Rapperswilu (założone w 1870 r.), Instytut Polski i Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego w Londynie, Instytut Literacki w Maisons Laffite, Instytut Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku. Odwiedzić też warto wiele innych, choćby Zamek Montresor w Dolinie Loary, który w czasach Wielkiej Emigracji kupiła Róża z Potockich Branicka dla syna Ksawerego, wspierającego m.in. wyprawę Legionu Mickiewicza. Bibliotekę Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego działa od lat 40. w Londynie, chlubiąc się kolekcją Polskiej Szkoły Malarskiej na Obczyźnie.