– Pomimo pandemii udaje nam się utrzymać dużą frekwencję w konkursie, co potwierdza, że rośnie świadomość społeczna; zwracamy coraz większą uwagę na osoby niepełnosprawne i ich potrzeby – ocenia w rozmowie z „Rzeczpospolitą" Jan Zając, prezes Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (POPON).

Do tegorocznej edycji Lodołamaczy – konkursu, który organizuje założona przez POPON Fundacja Aktywizacji Zawodowej Osób Niepełnosprawnych FAZON pod patronatem medialnym „Rzeczpospolitej", zgłosiło się 398 pracodawców.

Wprawdzie to nieco mniej niż w ostatnich latach, ale i tak sporo, biorąc pod uwagę, że 2020 rok był trudny dla wielu firm. W tym dla wrocławskiej ABC-Service, która wygrała w kategorii zakład pracy chronionej. Firma, w której 85 proc. z 420 pracowników stanowią osoby niepełnosprawne, przyznaje, że pandemia mocno uderzyła w jej biznes usług porządkowych i ochroniarskich. Jednak starała się utrzymać miejsca pracy, wspierając też pracowników z niepełnosprawnościami.

Jak zaznacza Jan Zając, konkurs cały czas ewoluuje, co widać np. po rosnącej liczbie kategorii (siedem, nie licząc nagród specjalnych). Jednak głównym celem konkursu pozostaje przełamywanie stereotypów i uprzedzeń związanych z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych oraz ich integracja.

– Są pracownicy, którzy nigdy wcześniej nie mieli kontaktu z osobami z niepełnosprawnością, nie wiedzieli, jak się zachować wobec nich, jak im pomóc. Dopiero wspólna praca uświadomiła im, że takie osoby są wśród nas – podkreśla Jadwiga Wieczorek, której firma zdobyła pierwsze miejsce w kategorii otwarty rynek. Prowadzi na zasadach franczyzy cztery restauracje McDonald's, zatrudniając tam osoby z różnymi niepełnosprawnościami.

Gertruda Uścińska, prezes ZUS i członkini kapituły konkursu, podkreślała podczas gali Lodołamaczy, że biorąc pod uwagę wyzwania rynku pracy, wyzwania demograficzne, konieczna jest większa aktywizacja zawodowa. Ogromnymi zasobami są osoby z niepełnosprawnościami, często wykształcone, po studiach. Małgorzata Jarosińska-Jedynak, wiceminister funduszy i polityki regionalnej, przypominała, że ministerstwo od trzech lat koordynuje rządowy program Dostępność plus, który ma na celu przełamywanie barier. Nie tylko tych architektonicznych.

Wprawdzie pomaga w tym rozwój nowych technologii i pracy zdalnej (zwiększa to m.in. możliwości zatrudnienia osób z niepełnosprawnością ruchową), lecz i tak tylko 26,8 proc. osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym pracuje. To sporo poniżej celu, jaki wyznaczono w przyjętej przez rząd w lutym br. Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021–2030. W 2030 r. wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami ma wzrosnąć do 40 proc.

Chcąc osiągnąć ten poziom, trzeba pokonać trzy największe bariery, które w niedawnym raporcie „Pracodawca na Tak" Fundacji TAKpełnosprawni, zgodnie wskazują zarówno pracodawcy, jak i niepełnosprawni pracownicy. Są to: brak doświadczenia we współpracy z osobami z niepełnosprawnościami, obawa przed ich mniejszą efektywnością oraz ograniczona wiedza na temat korzyści z zatrudniania osób z niepełnosprawnościami.

– Naszym wspólnym wyzwaniem jest edukacja społeczna. Każdy, kto teraz otworzy się na różnorodność, tak naprawdę inwestuje we własną przyszłość. Jesteśmy społeczeństwem starzejącym się, więc włączenie do zespołów osób z niepełnosprawnościami to konieczność – podkreśla Agata Robińska, prezes Fundacji TAKpełnosprawni.