Polski pracownik jak żongler

Amerykańscy satyrycy jeszcze w latach 60. zeszłego wieku ilustrowali teksty o pracujących kobietach rysunkami pań, które z obłędem w oku próbowały żonglować kilkoma piłeczkami symbolizującymi obowiązki rodzinne i zawodowe. Takie porównanie sprawdza się i dziś.

Z jednym zastrzeżeniem; w świecie nowych technologii piłeczki wirują szybciej. Jest  ich też więcej, bo smartfony i laptopy sprawiły, że praca dosięga ludzi w domu i na wakacjach.

Przybywa obowiązków

W sondażu CBOS co trzeci Polak twierdził, że w zeszłym roku dodatkowo pracował w domu, bez wynagrodzenia. Według ankiety na działalność zarobkową przeznaczamy średnio 46 godzin w tygodniu. To jeszcze więcej niż w unijnych statystykach, w których jesteśmy jednym z najbardziej zapracowanych narodów w Europie.

Nic dziwnego, że w najnowszym badaniu firmy Regus wskaźnik równowagi między życiem zawodowym a prywatnym (z angielska work-life balance) uplasował się w Polsce poniżej światowej średniej. Wyliczony na podstawie odpowiedzi na pytania dotyczące m.in. pracy po godzinach, zadowolenia z czasu spędzonego z bliskimi, spadł do 115 punktów ze 136 przed rokiem (globalna średnia to 120 pkt). Ponad połowa ankietowanych Polaków uważa, że przeznacza teraz więcej czasu na pracę niż wcześniej. Tyle samo twierdzi, iż w wyniku gospodarczego spowolnienia przybyło im obowiązków.

47 procent studentów i absolwentów w Polsce uważa work-life balance za swój zawodowy cel

Krzysztof Kosy, psycholog biznesu, ocenia, że trudno zachować równowagę między życiem zawodowym a prywatnym przy tak ciężkiej sytuacji na rynku pracy. Widać to np. w tegorocznym badaniu firmy Kelly Services. Tylko 8 proc. polskich pracowników stwierdziło w nim, że zachwianie równowagi praca – życie osobiste byłoby dla nich argumentem za rozstaniem się z firmą (dużo bardziej liczą się zarobki i możliwości awansu).

Więcej swobody

Zdaniem psychologa dopiero wtedy, gdy koniunktura na rynku pracy wyraźnie się poprawi, więcej firm zacznie chwalić się polityką work-life balance. Na razie robi to niewiele z nich.

Jak wynika z najnowszego badania Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, „Diagnoza stanu HR w polskich przedsiębiorstwach" – 42 proc. firm nie stosuje żadnych udogodnień, by ułatwić pracownikom zachowanie równowagi praca – życie prywatne. Co piąty przedstawiciel działu HR przyznaje, że nie wie, co w tej sprawie robi jego firma. – Skoro nie wie tego dział kadr, to znaczy, że w praktyce pracodawca nie robi nic – ocenia Agnieszka Haber, kierownik projektu badawczego PARP. Zdarza się wprawdzie, zwłaszcza w mniejszych firmach, że bardziej elastyczne warunki pracownik ustala sam z szefem. To jednak może prowadzić do konfliktów.

Według badań PARP firmy, które starają się wesprzeć załogę, najczęściej uelastyczniają czas pracy – wprowadzając kilka sztywnych godzin obowiązkowej obecności w ciągu dnia. Tylko trzy na sto przedsiębiorstw idzie na rękę pracownikom wracającym po dłuższej przerwie (np. kobietom po urlopie macierzyńskim), stopniowo zwiększając im liczbę godzin. Jeszcze mniej dzieli jeden etat między kilka osób.

Zarządzanie energią

Firmy rzadko też próbują ograniczać absencję chorobową, która również bywa związana z brakiem równowagi między pracą a życiem osobistym. W  badaniu PARP tylko 37 proc. pracodawców twierdzi, że analizuje zwolnienia chorobowe. Najczęściej zaś starają się je ograniczyć poprzez system premii i szczepienia przeciw grypie.

Magdalena Warzybok, ekspert firmy doradczej Aon Hewitt, twierdzi, że dbałością o równowagę między życiem zawodowym a prywatnym zwykle mogą się pochwalić firmy startujące w rankingach najlepszych pracodawców. Choć częściej niż o work-life balance mówią dziś o zarządzaniu energią; wtedy obok ułatwień związanych z elastycznym czasem pracy powstają całe programy, które łączą wsparcie psychiczne (np. warsztaty z zarządzania czasem czy stresem) wraz z aktywnością fizyczną.