Polacy twierdzą, że prezydencki tupolew nie lądował, a rozbił się, bo lotnicy popełnili błędy przy próbie odejścia. MAK się upiera: piloci, którzy byli pod presją, chcieli lądować za wszelką cenę.

Argumenty polskiej komisji

Niespełna kwadrans przed katastrofą w kokpicie pojawia się Mariusz Kazana z MSZ. Kapitan Arkadiusz Protasiuk (wie, że pogoda jest fatalna) tłumaczy, co zamierza: "W tych warunkach, które są obecnie, nie damy rady usiąść. Spróbujemy podejść. Zrobimy jedno zejście, ale prawdopodobnie nic z tego nie będzie. Także proszę już myśleć nad decyzją, co będziemy robili".

Osiem minut przed wypadkiem dowódca zarządza: "W przypadku nieudanego podejścia, odchodzimy w automacie". "W automacie" – potwierdza drugi pilot.

14 sekund przed  zderzeniem w kokpicie  rozpoczyna się kluczowa sekwencja. Nawigator podaje, że maszyna jest na 100 m (w rzeczywistości kilkadziesiąt metrów niżej, Artur Ziętek odczytuje dane z niewłaściwego wysokościomierza). 100 m to wysokość, na której Protasiuk musi decydować – lądujemy czy odchodzimy. Zaraz po słowach nawigatora odzywa się gen. Andrzej Błasik: "Nic nie widać". Protasiuk natychmiast rozkazuje: "Odchodzimy na drugie". "Odchodzimy" – potwierdza drugi pilot.

Tu-154M nadal zbliża się do ziemi. Dopiero po pięciu sekundach dowódca ściąga stery na siebie i próbuje ręcznie wyprowadzić samolot.

Co dzieje się w ciągu tych pięciu sekund? Komisja Millera stawia hipotezę – Protasiuk naciska przycisk automatycznego odejścia. Liczy, że samolot poderwie się do góry. Ale automat nie działa na lotniskach bez precyzyjnego systemu lądowania (ILS), takich jak Smoleńsk.

Komisja nie ma dowodów, że kapitan nacisnął przycisk (nie rejestrują tego czarne skrzynki). Polscy eksperci argumentują jednak, że skoro padła komenda i jej potwierdzenie, to piloci musieli zadziałać.

Dlaczego Protasiuk miałby popełnić błąd z przyciskiem "uchod"? Kapitan nie miał doświadczenia w lądowaniu bez ILS – na tupolewie wykonał tylko sześć takich lądowań.

Cztery dni przed katastrofą wraz z Bartoszem Stroińskim oblatywał maszynę. Nad Okęciem lotnicy trenowali odejście "w automacie". Tyle że na Okęciu jest ILS.

Argumenty MAK

Osiem minut przed katastrofą dowódca tupolewa podejmuje decyzję: "Podchodzimy do lądowania". Wie, że warunki pogodowe na lotnisku są fatalne. Decyduje się na próbne podejście. Kontroler zezwala na to, ale zabrania przekraczania 100 m.

MAK twierdzi, że kapitan nie miał zamiaru łamać zakazu. Decyzję zmienił pod wpływem presji osób postronnych. Nie ma na to dowodów. MAK oparł się na analizach psychologicznych wskazujących, że kapitan był konformistą, oraz na obecności gen. Błasika w kabinie. Zdaniem Rosjan w ostatniej fazie lotu piloci nie patrzyli na wskaźniki (bo nie reagowali np. na zbyt dużą szybkość opadania), tylko szukali wzrokiem ziemi. To hipoteza.