Należnych alimentów scedować nie można

Wierzytelność z tytułu alimentów ma charakter ściśle osobisty i służy zapewnieniu bieżących środków do życia. Dlatego nie może być przedmiotem przelewu tak jak inne wierzytelności

Publikacja: 07.03.2011 03:49

Należnych alimentów scedować nie można

Foto: Fotorzepa, Dariusz Majgier DM Dariusz Majgier

Sąd Najwyższy w uchwale 24 lutego 2011 r. (sygnatura akt III CZP 134/10)

potwierdził, że ze względu na cel i charakter alimentów przelew (cesja) należności z tego tytułu na inną osobę jest niedopuszczalny.

Początek sprawie, której uchwała dotyczy bezpośrednio, dały rozliczenia majątkowe byłych małżonków: Barbary N. oraz Jarosława N. W ich wyniku była żona miała zapłacić byłemu mężowi 10 823 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, a osobie trzeciej, Dariuszowi M. – 7261 zł.

Żona uregulowała należność wobec Dariusza M. Byłemu mężowi złożyła oświadczenie, że potrąca swój dług z nabytej od ich córki Anny N. należności w kwocie 11 tys. zł z tytułu zaległych alimentów przysługujących jej od ojca. Wskutek potrącenia obie należności umarzają się nawzajem do wysokości tej niższej (art. 498 § 2 kodeksu cywilnego).

Barbara N. była przekonana, że w ten sposób, wskutek potrącenia, pozbyła się długu także wobec byłego męża. Ten jednak scedował swoją należność na Dariusza M.

Dariusz M. na tej podstawie uzyskał klauzulę wykonalności na wyroku z 2009 r. na swoją rzecz na łączną kwotę 18 084 zł. Wyrok opatrzony klauzulą wykonalności, zwany tytułem wykonawczym, jest podstawą do wszczęcia egzekucji komorniczej.

Barbara N., powołując się na spłatę należności, wystąpiła do sądu o pozbawienie wykonalności tego tytułu wykonawczego. Podstawą takiego żądania był art. 840 § 1 pkt 2 kodeksu postępowania cywilnego. Po uwzględnieniu go egzekucja jest niedopuszczalna.

Barbara N. dołączyła na dowód wygaśnięcia swych zobowiązań potwierdzenie dokonania przelewu na konto Dariusza M. kwoty 7261 zł oraz dowód nadania pisma z oświadczeniem o potrąceniu, które skierowała do byłego męża wraz z potwierdzeniem odbioru. Sąd I instancji pozbawił tytuł wykonawczy Dariusza M. wykonalności. Uznał, że Barbara N. mogła nabyć od córki wymagalną wierzytelności wobec ojca na poziomie 20 tys. zł i dokonać potrącenia.

Głównym argumentem przeciwko temu rozstrzygnięciu, podniesionym w apelacji Dariusza M., była prawna niedopuszczalność przelewu należności alimentacyjnych. Jego pełnomocnik powołał się na zawarte w art. 509 kodeksu cywilnego wyłączenie dopuszczalności umowy cesji (przelewu) wierzytelności, jeżeli sprzeciwiałoby to się np. ustawie.

To ostatnie dotyczy właśnie zobowiązań alimentacyjnych – przekonywał autor apelacji – i to zarówno samego prawa do alimentacji, jak i wierzytelności (należności) z niego wynikających, czyli rat alimentacyjnych. Niedopuszczalność ich przelewu oznacza zaś, że Barbara N. ich nie nabyła, a skoro tak, nie mogła dokonać ich potrącenia z długiem wobec byłego męża. Dług więc, którego chciała się pozbyć przez potrącenie, nadal istnieje i pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w tej części było bezpodstawne. Mąż zaś mógł swą należność wobec niej scedować umową przelewu na Dariusza N.

Zdając sobie sprawę, że kwestia dopuszczalności przelewu należności alimentacyjnych może być sporna, autor apelacji zawarł w niej wniosek o poddanie tej kwestii pod rozwagę SN.

Sąd II instancji uznał ten wniosek za słuszny. Przedstawione SN do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne sprowadzało się do pytania: czy wierzytelność o zapłatę wymagalnych świadczeń alimentacyjnych może być przedmiotem przelewu? W uzasadnieniu tego pytania sąd II instancji zwrócił m.in. uwagę, że obowiązujące przepisy nie przewidują wprost zakazu takiej cesji, a więc w rachubę wchodzi zakaz wynikający z właściwości zobowiązań alimentacyjnych. Poglądy w tej kwestii są rozbieżne.

Z odpowiedzi SN na pytanie prawne wynika, że przeważył wzgląd na szczególny charakter i cel alimentów, powodujący, że wierzytelności z ich tytułu nie można traktować jak innych, „zwykłych" należności cywilnoprawnych.

Sygnatura akt III CZP 134/10

Zobacz

»

Prawo rodzinne

Sąd Najwyższy w uchwale 24 lutego 2011 r. (sygnatura akt III CZP 134/10)

potwierdził, że ze względu na cel i charakter alimentów przelew (cesja) należności z tego tytułu na inną osobę jest niedopuszczalny.

Pozostało 95% artykułu
Spadki i darowizny
Ten testament wywołuje najwięcej sporów. Sąd Najwyższy wydał ważny wyrok
Prawo karne
Akta znalezione w domu Zbigniewa Ziobry. Prokuratura przekazała nowe informacje
ABC Firmy
Firma zapłaci prawie 240 tys. zł kary. Wszystko przez zgubionego pendrive'a
Zawody prawnicze
Adwokaci apelują do Tuska. Chcą uchylenia rozporządzenia MS
Praca, Emerytury i renty
Czternasta emerytura z wieloma znakami zapytania. Będzie podwyżka?
Materiał Promocyjny
Technologia na etacie. Jak zbudować efektywny HR i skutecznie zarządzać kapitałem ludzkim?