Reklama

Komisja wystawi wilczy bilet do pełnienia funkcji państwowych

Decyzje wydawane przez komisję ds. rosyjskich nacisków będą w praktyce oznaczały niemożność objęcia funkcji w administracji rządowej i samorządowej.

Publikacja: 06.06.2023 03:00

Komisja wystawi wilczy bilet do pełnienia funkcji państwowych

Foto: PAP/Radek Pietruszka

Wprawdzie prezydent Andrzej Duda zaproponował usunięcie z ustawy o komisji badającej rosyjskie wpływy (tzw. lex Tusk) niemal wszystkich kar zwanych środkami zaradczymi, ale proponowana nowelizacja pozostawia w niej inną restrykcję. Otóż decyzja komisji stwierdzająca uleganie przez daną osobę rosyjskim wpływom oznacza, że osoba taka „nie daje rękojmi należytego wykonywania czynności w interesie publicznym”. Według ekspertów oznacza to w praktyce zakaz pełnienia funkcji państwowych.

Czytaj więcej

"Lex Tusk": Jakie zmiany proponuje prezydent

Słownikowe i prawne znaczenie słowa „rękojmia” to tyle, co gwarancja i odpowiedzialność. Pojęcia takie jak „dawanie rękojmi”, „nieposzlakowana opinia” czy „nieskazitelny charakter” występują polskim prawie w wielu ustawach i innych aktach prawnych. Nieposzlakowaną opinię powinni mieć np. kandydaci na objęcie stanowisk w służbach mundurowych. O rękojmi właściwego wykonywania obowiązków wspominały sądy rozpatrujące skargi nawet w przypadkach sporów o kompetencje egzaminatorów na prawo jazdy.

Jak zauważa prof. dr hab. Stanisław Biernat, sędzia TK w stanie spoczynku, pojęcia te dotyczą pewnych zabezpieczeń przed powierzaniem pewnych funkcji czy stanowisk nieodpowiednim osobom ze względu na ich cechy czy przeszłość. Są to jednak pojęcia niedookreślone. – Jednak uzasadnione jest pozostawienie pewnej swobody w ich interpretowaniu i stosowaniu sądom czy urzędom, szczególnie gdy chodzi o powołanie jakiejś osoby na konkretne stanowisko, z którym może się wiązać ryzyko szkód społecznych w razie jego niewłaściwego funkcjonowania – tłumaczy prof. Biernat.

Czytaj więcej

Tomasz Pietryga: Prezydent spotkał się z milczeniem
Reklama
Reklama

Z kolei prof. Teresa Gardocka, dyrektor Instytutu Prawa w Uniwersytecie SWPS, wskazuje, że pojęcie „rękojmi”, choć nieostre, jest szersze od „nieposzlakowanej opinii” czy „nieskazitelnego charakteru”. – Jeśli komisja urzędowo stwierdzi, że dana osoba nie daje rękojmi działania w interesie publicznym, to w praktyce wystawia mu wilczy bilet i uniemożliwia mianowania na takie stanowiska – twierdzi prof. Gardocka.

Czy jednak przewidziana w ustawie możliwość kwestionowania decyzji komisji w drodze sądowej może podważyć takie rozumienie rękojmi? Tu również eksperci są zgodni: sąd może jedynie uchylić decyzję komisji, bez wgłębiania się w istotę „rękojmi”. – Jeśli wejdzie w życie prezydencka propozycja, aby to sąd powszechny zajmował się apelacją od decyzji komisji, to mógłby jedynie stwierdzić, że decyzję wydano bez należytego udowodnienia, a sam mógłby dopuścić dodatkowe dowody – przypuszcza prof. Gardocka.

Czytaj więcej

Lex Tusk: Pudrowanie fatalnej ustawy o rosyjskich wpływach

Prof. Biernat sugeruje, że od komisji można by wymagać uzasadnienia decyzji, jak przy wszystkich decyzjach administracyjnych. – Takie uzasadnienie mogłoby wyjaśnić motywy, jakimi kierowała się komisja. Może ona jednak utajnić uzasadnienie, np. na względy bezpieczeństwa państwa. I tak by zapewne czyniła – przewiduje prof. Biernat.

O tym, że propozycja likwidacji tzw. środków zaradczych w „Lex Tusk” wcale nie zmniejszyła dotkliwości karania osób podejrzewanych o wpływy rosyjskie, jest przekonany także prof. Sławomir Patyra, kierownik katedry prawa konstytucyjnego na UMCS. – Biorąc pod uwagę szerokie uprawnienia Komisji, ten środek może być stosowany bardzo szeroko i całkowicie arbitralnie, a do tego bezterminowo – zaznacza ekspert. Sugeruje on, że w trakcie prac sejmowych nad prezydenckim projektem nowelizacji ustawy można jeszcze doprecyzować, jak owa rękojmię należy rozumieć i jak długo taka sankcja może obowiązywać.

Ustawa lex Tusk obowiązuje już od 31 maja i przewiduje do 14 czerwca termin zgłaszania kandydatów do komisji. Ustawowy terminarz jej powołania umożliwia rozpoczęcie przez nią prac jeszcze w lipcu br. Prezydencki projekt nowelizacji ustawy już wpłynął do Sejmu i został skierowany do pierwszego czytania. Nie ma go jednak jeszcze w porządku obrad najbliższego posiedzenia, które odbędzie się w dniach 13–16 czerwca.

Prawo karne
Prokurator krajowy o śledztwach ws. Ziobry, Romanowskiego i dywersji
Konsumenci
Nowy wyrok TSUE ws. frankowiczów. „Powinien mieć znaczenie dla tysięcy spraw”
Nieruchomości
To już pewne: dziedziczenia nieruchomości z prostszymi formalnościami
Praca, Emerytury i renty
O tym zasiłku mało kto wie. Wypłaca go MOPS niezależnie od dochodu
Nieruchomości
Co ze słupami na prywatnych działkach po wyroku TK? Prawnik wyjaśnia
Materiał Promocyjny
Lojalność, która naprawdę się opłaca. Skorzystaj z Circle K extra
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama