Bodnar: zatrzymania VIP-ów to nie teatr

Sądy często uznają za niezasadne spektakularne zatrzymania osób pełniących dziś lub w przeszłości ważne funkcje publiczne czy zajmujące wysokie stanowiska w dużych firmach. Rzecznik zwraca uwagę na teatralizację takich zatrzymań, jak i używanie kajdanek wobec tych osób, np. byłych szefów KNF.

Publikacja: 06.03.2019 11:56

Bodnar: zatrzymania VIP-ów to nie teatr

Foto: Fotolia

Przy takich zatrzymaniach często nie uczestniczył adwokat. RPO od dawna podkreśla konieczność zapewnienia go już od chwili zatrzymania.

4 marca 2019 r. Senacki Zespół ds. Monitorowania Praworządności zajmował się praktykami prokuratury i służb, polegającymi m.in. na tzw. prewencyjnych zatrzymaniach czy wzywaniu świadków, będących niekiedy w podeszłym wieku, na przesłuchania w prokuraturze odległej o kilkaset kilometrów.

Czytaj także: RPO po raz kolejny upomina się o adwokata dla podejrzewanego

Podczas posiedzenia dyrektor Zespołu Prawa Karnego Biura Rzecznika Praw Obywatelskich Marek Łukaszuk przedstawił sprawy, w których zatrzymania naruszały prawa i wolności. Były bowiem nieadekwatne do stopnia zagrożenia i rzeczywistej potrzeby, co w wielu przypadkach sądy oceniły jako nieprawidłowe i niezasadne. Dotyczyło to m.in.:

- zatrzymania i założenia kajdanek Władysławowi Frasyniukowi;

- zatrzymania i konwojowania (oraz założenia kajdanek) b. szefa Komisji Nadzoru Finansowego, a także innych pracowników;

- zatrzymań i legitymowania obywateli, którzy znajdowali się w pobliżu „ Marszu Niepodległości" w 2017 r.

Rzecznik upatruje źródło tych naruszeń nie tylko w przekroczeniu uprawnień przez funkcjonariuszy służb, ale także w unormowaniach Prawa o prokuraturze, które dało prokuratorom nadrzędnym podstawy do:

- ingerowania w decyzje prokuratorów podległych,

- informowania osób niepełniących funkcji publicznych i mediów o prowadzonych postępowaniach, niezależnie od ich fazy. Dotyczy to zwłaszcza spraw mających wydźwięk polityczny a zarazem budzących szeroki rezonans społeczny.

RPO zwraca w tym kontekście uwagę na teatralizację zatrzymań i użycie środków przymusu bezpośredniego wobec osób sprawujących obecnie bądź w przeszłości ważne funkcje publiczne, społeczne i piastujących wysokie stanowiska w dużych firmach. Rzecznik w wystąpieniach generalnych (jak i we wniosku do Trybunału Konstytucyjnego, potem wycofanym) wskazywał na niezgodność unormowań Prawa o prokuraturze z Konstytucją. Krytyczną opinie o tej ustawie wyraziła też Komisja Wenecka.

Nie bez znaczenia dla ochrony praw i wolności osób pokrzywdzonych takimi naruszeniami prawa jest to, iż w trakcie zatrzymań nie uczestniczył adwokat.

Rzecznik od lat zabiega u Ministra Sprawiedliwości- Prokuratora Generalnego i Prezesa Rady Ministrów o wdrożenie do polskiego prawa Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z 22 października 2013 r. w sprawie dostępu do adwokata w postępowaniu karnym. Powinna być ona wprowadzona do 27 listopada 2016 r.

Rzecznik sygnalizował też konieczność pełniejszego korzystania z możliwości przesłuchania świadków i osób podejrzewanych/podejrzanych w drodze pomocy prawnej, dla uniknięcia niedogodności wynikających z konwojowania.

Wskazywał też na potrzebę rejestrowania audiowizualnego wszystkich czynności podejmowanych w ramach szeroko rozumianego postępowania karnego, począwszy od pierwszych czynności podejmowanych wobec osób, niezależnie od ich statusu procesowego– biorąc pod uwagę częste przypadki naruszania ich praw i wolności.

Przy takich zatrzymaniach często nie uczestniczył adwokat. RPO od dawna podkreśla konieczność zapewnienia go już od chwili zatrzymania.

4 marca 2019 r. Senacki Zespół ds. Monitorowania Praworządności zajmował się praktykami prokuratury i służb, polegającymi m.in. na tzw. prewencyjnych zatrzymaniach czy wzywaniu świadków, będących niekiedy w podeszłym wieku, na przesłuchania w prokuraturze odległej o kilkaset kilometrów.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Sądy i trybunały
Prokurator krajowy zdecydował: będzie śledztwo ws. sędziego Nawackiego