Chory, chcąc leczyć się w placówce medycznej, która ma podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia, musi przedstawić dokument potwierdzający jego prawo do korzystania z publicznych świadczeń opieki zdrowotnej.
Tymczasem od 1 stycznia 2010 r. ZUS nie wydaje już legitymacji ubezpieczeniowych. W związku z tym dokumentem potwierdzającym uprawnienia do bezpłatnej opieki medycznej jest elektroniczna karta ubezpieczenia zdrowotnego. Wydają ją wojewódzkie oddziały NFZ.
Jeśli pacjent jej nie posiada, może udowodnić w szpitalu czy gabinecie lekarskim prawo do świadczeń, pokazując dokument potwierdzający opłacanie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Dla osoby pracującej będzie to raport miesięczny z opłacania składek ZUS RMUA, który wydaje pracodawca, bądź zaświadczenie z zakładu pracy o zatrudnieniu.
Dla prowadzącego działalność gospodarczą odpowiednim dokumentem jest dowód wpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne, a dla ubezpieczonego w KRUS podstemplowana legitymacja. Starsi ludzie okażą legitymację emeryta lub rencisty albo aktualny odcinek renty lub emerytury. Osoba bezrobotna będzie się bezpłatnie leczyć, jeśli przedstawi zaświadczenie z urzędu pracy o zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego.
Członek rodziny osoby ubezpieczonej skorzysta z opieki medycznej, pokazując dowód opłacenia składki zdrowotnej przez osobę, która zgłosiła najbliższych do ubezpieczenia. Dzieci do lat 18 mają zagwarantowane prawo do bezpłatnych świadczeń, nie muszą w szpitalu przedstawiać podobnych dokumentów. Młodzież do lat 26, która kontynuuje naukę, musi okazać lekarzowi legitymację szkolną.
