Uczelnie podniosą czesne, ale więcej studentów skorzysta ze wsparcia

Studenci jeszcze bardziej odczują inflację. Władze uczelni co roku będą mogły podnosić opłaty.

Publikacja: 06.06.2023 03:00

Uczelnie podniosą czesne, ale więcej studentów skorzysta ze wsparcia

Foto: Adobe Stock

Uczelnie będą mogły podnosić opłaty. Będzie to możliwe raz w ciągu roku akademickiego i tylko o wskaźnik inflacji. Tak wynika z poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Karta nauczyciela, ustawy o instytutach badawczych, ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw. Szkoły wyższe biły bowiem na alarm, że przy obecnej inflacji, wielu grożą finansowe tarapaty.

– Gdyby nie wprowadzono zmian, uczelnie publiczne wycofywałyby się z kierunków odpłatnych, a niektórym uczelniom niepublicznym groziłoby wręcz zamknięcie. Poważny wzrost kosztów, z jakim mamy ostatnio do czynienia, musi mieć pokrycie – uważa prof. Jarosław Górniak, prorektor ds. rozwoju UJ.

Także przedstawiciele Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego zmianę oceniają pozytywnie.

– Uczelnie muszą na swe funkcjonowanie otrzymywać środki – podkreśla prof. Stanisław Kistryn, wiceprzewodniczący rady.

Nie pokrywają kosztów

Obecnie uczelnia nie może zmieniać opłat w trakcie studiów. Student na piątym roku płaci więc tyle samo, ile płacił na pierwszym. Zgodnie z art. 80 prawa o szkolnictwie wyższym i nauce do czasu ukończenia studiów przez przyjętych uczelnia nie może podnieść ustalonych dla nich opłat ani wprowadzić nowych. Uczelnia nie może też ustalić czesnego z górką. Zgodnie z prawem opłaty za usługi edukacyjne nie mogą przekraczać kosztów niezbędnych do utworzenia i prowadzenia studiów oraz przygotowania i wdrażania strategii uczelni. To jednak, co nie przekraczało tych kosztów cztery lata temu, przy obecnej inflacji już ich nie pokrywa.

Nawet studenci rozumieją położenie uczelni.

Czytaj więcej

Ewa Szadkowska: Dobra zmiana bez cudzysłowu

– Jeżeli uczelnie wciąż by nie mogły podnosić czesnego, groziłoby im albo zamknięcie, albo młodsi studenci ponosiliby koszty kształcenia starszych kolegów. To też nie leży w interesie studentów. Rektorzy dążyli do tego, by zmiany czesnego można było dokonywać co semestr. Udało nam się temu zapobiec. Teraz walczymy o to, by władze uczelni informowały o podwyżkach z odpowiednim wyprzedzeniem, najlepiej przez rozpoczęciem roku akademickiego – mówi Kewin Lewicki, przewodniczący Parlamentu Studentów RP.

Część środowiska studenckiego obawia się jednak zmian.

– Początkowo ustawodawca powinien rozważyć np. wprowadzenie możliwości maksymalnie dwukrotnego podniesienia opłat podczas studiów zamiast corocznego. Obecna inflacja stwarza ryzyko podniesienia czesnego nawet o 100 proc. w całym cyklu kształcenia w przypadku niektórych kierunków studiów, szczególnie medycznych. Część studentów może zostać pozbawiona możliwości kształcenia – mówi Jakub Kruszyński, wiceprzewodniczący ds. Studenckich Niezależnego Zrzeszenia Studentów.

Koło ratunkowe dla uboższych

Projekt nowelizacji ma też wprowadzić zmianę, która poprawi sytuację materialną studentów. Ma zmienić zasady przyznawania stypendium socjalnego. Więcej studentów będzie mogło liczyć na wsparcie. Kryterium dochodowe ma zostać powiązane z pensją minimalną – 45 proc minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego od dnia 1 stycznia roku poprzedzającego rok akademicki. Obecnie kryterium ustalane jest na podstawie sumy kwot określonych w art. 5 ust. 1 i art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych (tj. kwoty kryterium dochodowego uprawniającego do zasiłku rodzinnego oraz wysokości zasiłku rodzinnego na dziecko w wieku powyżej 18. roku życia do ukończenia 24. roku życia). Kwoty te podlegają weryfikacji co trzy lata. Od początku stycznia 2023 r. rektorzy mogli wyjątkowo podwyższyć próg dochodu do stypendium socjalnego do kwoty 1294,4 zł netto miesięcznie na osobę w rodzinie studenta.

Czytaj więcej

Uczelnie mimo inflacji nie mogą podnieść czesnego

– To my zaproponowaliśmy zmiany dotyczące zasad przyznawania stypendium socjalnego. Obecnie kryteria dochodowe podnoszone są bardzo rzadko, co powodowało, że coraz mniej osób mogło korzystać ze wsparcia. Zmiana spowoduje, że studenci, w których rodzinach dochód nie przekracza 1570 zł, a w przyszłym roku – 1620, otrzymają stypendium – komentuje Kewin Lewicki.

– Zgodnie z przeprowadzonym przez nas badaniem ankietowym, studenci dostrzegają negatywny wpływ inflacji na swoją sytuację materialną i postulują zwiększenie dostępności stypendiów socjalnych. Będziemy więc proponować, by przy przyznawaniu stypendium socjalnego zastosować zasadę „złotówka za złotówkę” – zapowiada Jakub Kruszyński.

Środowisko naukowe krytykuje jednak tryb, w jakim wprowadza się ważne dla szkolnictwa wyższego zmiany.

– Zastosowanie trybu zgłoszenia poselskiego omija proces konsultacji społecznych, absolutnie nieodzowny przy tak obszernym zakresie zmian – podkreśla prof. Stanisław Kistryn.

Etap legislacyjny: przed pierwszym czytaniem

Uczelnie będą mogły podnosić opłaty. Będzie to możliwe raz w ciągu roku akademickiego i tylko o wskaźnik inflacji. Tak wynika z poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Karta nauczyciela, ustawy o instytutach badawczych, ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw. Szkoły wyższe biły bowiem na alarm, że przy obecnej inflacji, wielu grożą finansowe tarapaty.

– Gdyby nie wprowadzono zmian, uczelnie publiczne wycofywałyby się z kierunków odpłatnych, a niektórym uczelniom niepublicznym groziłoby wręcz zamknięcie. Poważny wzrost kosztów, z jakim mamy ostatnio do czynienia, musi mieć pokrycie – uważa prof. Jarosław Górniak, prorektor ds. rozwoju UJ.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
Słynny artykuł o zniesławieniu ma zniknąć z kodeksu karnego
Prawo karne
Pierwszy raz pseudokibice w Polsce popełnili przestępstwo polityczne. W tle Rosjanie
Podatki
Kiedy ruszy KSeF? Ministerstwo Finansów podało odległy termin
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Podatki
Ministerstwo Finansów odkryło karty, będzie nowy podatek. Kto go zapłaci?
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO