Czy da się zablokować nowelizację Kodeksu wyborczego?

Jeśli prace nad ordynacją wyborczą się przedłużą, oznaczałoby to, że zmiany te weszłyby w czasie tzw. ciszy legislacyjnej.

Publikacja: 30.01.2023 03:00

Czy da się zablokować nowelizację Kodeksu wyborczego?

Foto: Adobe Stock

Sejm uchwalił w czwartek wieczorem nowelizację kodeksu wyborczego. Opozycja zarzuca, że ma ona ułatwić PiS zwycięstwo wyborcze. Pojawiają się głosy, że opozycja może te zmiany zablokować, wykorzystując w pełni 30 dni na procedowanie ustawy w Senacie. Miałoby to spowodować, że zmiany w kodeksie wyborczym zostałyby opublikowane już w trakcie półrocznej tzw. ciszy wyborczej.

Zły czas na zmiany

„Takich zmian nie robi się w roku wyborczym. Ale spokojnie, teraz PiS poczeka do 30 dni na decyzję Senatu, a ma to kluczowe znaczenie, czy zdąży z tymi zmianami przed tegorocznymi wyborami” – napisał na Twitterze senator Krzysztof Kwiatkowski.

Czytaj więcej

Posłowie za zmianami w Kodeksie wyborczym

Senator i jego prawni konsultanci powołują się na art. 98 konstytucji, który mówi, że wybory do Sejmu i Senatu zarządza prezydent RP nie później niż na 90 dni przed upływem czterech lat od rozpoczęcia poprzedniej kadencji, a ten termin upływa 20 sierpnia br. Z orzecznictwa TK wynika zaś owa półroczna cisza legislacyjna, kiedy nie należy dokonywać istotnych zmian w prawie wyborczym, którą liczy się od ostatniego dnia na zarządzenie wyborów, a więc zaczyna się 20 lutego. Tę datę Senat zamierza przekroczyć, a wtedy wprowadzenie noweli naruszyłoby ciszę legislacyjną.

– Jeżeli zmiany w prawie wyborczym ograniczałyby prawa wyborcy, to są one istotne, a więc niedopuszczalne – komentuje prof. Ryszard Piotrowski, konstytucjonalista z UW.

Pytanie, kto miałby to wiążąco stwierdzić?

Wojciech Hermeliński, były przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej i sędzia TK w stanie spoczynku, wskazuje, że zdarzały się przypadki zmian prawa wyborczego w czasie ciszy legislacyjnej i nikt ich kwestionował. Kluczowe jest uznanie ich istotności. – Nie przypuszczam jednak, aby obecne zmiany miały wpływ na ważność wyborów – dodaje.

Podobnego zdania jest sędzia SN Wiesław Kozielewicz, były przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej. – Nawet gdyby prezydent podpisał nowele tydzień czy dwa po przekroczeniu ciszy, nie wstrzymywałoby to ustawy, a zastrzeżenia mogłyby ewentualnie być podnoszone przy stwierdzeniu przez SN ważności wyborów, ale tam trzeba wykazać, że naruszenie miało wpływ na wynik wyborów – wskazuje sędzia Kozielewicz.

Czytaj więcej

Wojciech Hermeliński: Nie widzę możliwości sfałszowania wyborów

Nigdy dość nadzoru

W dyskusji nad nowelą pojawia się też kwesta, czy prawo dostatecznie chroni przed fałszerstwami wyborczymi. Nasi rozmówcy nie mają co do twego wątpliwości.

– Mogą, owszem, znaleźć się oszuści, którzy np. kupią kilka kart do głosowania, ale nie zmienia to faktu, że mamy jeden z najlepszych systemów wyborczych na świecie, choć nie ma idealnych. To, co jest potrzebne, to proponowany Centralny Rejestr Wyborców. Chodzi o to, aby nie zdarzały się np. przypadki, że osoby nieżyjące są w spisie wyborców. Nidy zaś za dużo monitoringu procesu wyborczego, gdyż wpływa on dyscyplinująco na członków komisji – wskazuje sędzia Hermeliński.

– Nie ma przepisów, które zagwarantują, że wynik wyborów odzwierciedli w pełni wolę wyborców, mogą ją wypaczać np. ograniczenia techniczne, nadużycia propagandowe w kampanii wyborczej, wreszcie oszustwa. Nigdy więc nie należy lekceważyć troski o rzetelność wyborów, gdyż już sam ten fakt legitymizuje proces wyborczy – ocenia prof. Piotrowski.

Etap legislacyjny: trafił do Senatu

Ułatwienia dla obywateli
Zmiany w kodeksie wyborczym

- wójt gminy wiejskiej (wiejsko-miejskiej) ma zapewniać bezpłatny przewóz wyborcom do lokalu wyborczego, jeśli do przystanku komunikacji publicznej mają więcej niż 1,5 km;

- wyborca choćby z umiarkowaną niepełnosprawnością, który przekroczył 60 lat, ma prawo do bezpłatnego transportu do lokalu wyborczego, co zapewnia gmina;

- będą mogły być tworzone mniejsze obwody do głosowania już od 200 mieszkańców – teraz ten próg wynosi 500;

- w miejsce sędziów w okręgowych i rejonowych komisjach wyborczych będą mogły zasiadać osoby mające wyższe wykształcenie prawnicze dające rękojmię należytego pełnienia tej funkcji.

Sejm uchwalił w czwartek wieczorem nowelizację kodeksu wyborczego. Opozycja zarzuca, że ma ona ułatwić PiS zwycięstwo wyborcze. Pojawiają się głosy, że opozycja może te zmiany zablokować, wykorzystując w pełni 30 dni na procedowanie ustawy w Senacie. Miałoby to spowodować, że zmiany w kodeksie wyborczym zostałyby opublikowane już w trakcie półrocznej tzw. ciszy wyborczej.

Zły czas na zmiany

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Absolwenci KSSiP w zawieszeniu, bo pominięto ich przy nominacjach
Nieruchomości
Ogródki działkowe nie zostaną zlikwidowane. Resort zmienia przepisy
W sądzie i w urzędzie
Pupil w KROPiK. Nowy obowiązek dla posiadaczy psów i kotów
Prawo karne
Jest kluczowa opinia ws. wypadku na S8, którą jechała sędzia Gersdorf
Prawo karne
"Frog", najbardziej znany polski pirat drogowy, ścigany listem gończym
Nieruchomości
Myśliwi kontra właściciele gruntów. Rząd chce chronić prawo własności