Niejednokrotnie obcokrajowiec podczas pobytu w Polsce zmuszony jest skorzystać z pomocy medycznej. Darmową otrzyma tylko ten, kto jest obywatelem państwa członkowskiego UE bądź Islandii, Szwajcarii, Liechtensteinu czy Norwegii. Aby nie płacić za wizytę, musi spełnić wiele warunków.
Przede wszystkim musi podlegać obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu w jednym ze wskazanych państw na podstawie jego wewnętrznych przepisów. Przed przyjazdem do Polski powinien postarać się o wydanie przez instytucję właściwą tego kraju poświadczenia uprawnień do leczenia się w Polsce. Stanowi je dokument, jakim jest albo europejska karta ubezpieczenia zdrowotnego (EKUZ), albo jeden z formularzy E100, albo odpowiedni dokument przenośny.
EKUZ potwierdza prawo do opieki medycznej w niezbędnym zakresie przy uwzględnieniu rodzaju świadczeń i przewidywanego okresu pobytu w Polsce. Chodzi o świadczenia, których udzielenie osobie jest wskazane z medycznego punktu widzenia, aby nie musiała skracać pobytu w naszym kraju i wracać wcześniej, żeby podjąć niezbędne leczenie u siebie. O tym, jakie świadczenia są dla danej osoby niezbędne, decyduje polski lekarz.
W konsekwencji EKUZ nie może być podstawą do uzyskania zaplanowanego przed przyjazdem do Polski leczenia. O zgodę na takie leczenie można się ubiegać we właściwej instytucji ubezpieczeniowej, którą ta wydaje na formularzu E112 lub odpowiednim dokumencie przenośnym S2.
Co do zasady osoba ubezpieczona w państwie członkowskim innym niż Polska oraz członkowie jej rodziny mogą otrzymać rzeczowe świadczenia medyczne w odpowiedniej instytucji właściwej ze względu na miejsce pobytu w Polsce. Do ich bezpłatnego udzielenia zobowiązani są jedynie ci świadczeniodawcy, którzy zawarli umowę na udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z Narodowym Funduszem Zdrowia.